بررسی جایگاه و صلاحیت های دیوان عدالت اداری؛ نظارت قضایی بر مقررات دولتی در دیوان عدالت اداری

نظارت قضایی بر مقررات دولتی شاخصه‌ای از حاکمیت قانون در حکومت‌هاست که البته با محدودیت‌هایی مواجه است. به عنوان مثال مقرره‌های مربوط به امور سیاسی، آراء قضایی، اعمال مربوط به امنیت ملی و ... از اعمال نظارت قضایی استثناء شده‌اند، هر چند در کشورهای مختلف، تفاوت‌هایی در این زمینه وجود دارد. هییت عمومی دیوان عدالت اداری در نظام حقوقی ایران یکی از نهادهای متولی نظارت قضایی بر مقررات دولتی است، ضمن اینکه به عقیده نگارنده می‌توان راجع به تصمیمات عام الشمول نیز در هییت عمومی طرح دعوا کرد. خوانده در هییت عمومی به واسطه نظر تفسیری شورای نگهبان ذیل اصل 170 قانون اساسی صرفا قوه مجریه معرفی شده که این نظر، موجب کاهش صلاحیت‌های دیوان عدالت اداری شده و انتقادات جدی به آن وارد می‌باشد. خواهان نیز در هییت عمومی تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی حقوق عمومی و خصوصی هستند که می‌توانند دعاوی ابطال را طرح کنند. رسیدگی به تصمیمات قضایی قوه قضاییه، آیین‌نامه‌ها و تصمیمات رییس قوه قضاییه و مصوبات و تصمیمات شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس خبرگان و شورای عالی امنیت ملی از استثنایات طرح دعوا در هییت عمومی دیوان هستند و انتقاداتی به آنها وارد است، هرچند طرح دعوا علیه تصمیمات و مصوبات اداری موارد مذکور جهت احقاق حق در شعب دیوان مانعی ندارد.

 
کلید واژه‌ها: نظارت قضایی، محدودیت‌های نظارت، هییت عمومی، مقررات دولتی