ظرفیت های قانون اساسی در تحقق اهداف بیانیه گام دوم

به گزارش مرکز رسانه پژوهشکده شورای نگهبان، این پژوهشکده همزمان با سالروز صدور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی اقدام به بازنشر تدریجی یادداشت‌های برگزیده رقابت یادداشت‌نویسی با موضوع «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» کرد. در این راستا در ادامه یادداشت «ظرفیت های قانون اساسی در تحقق اهداف بیانیه گام دوم» تالیف سعید زینالی شاعرلر، پژوهشگر عرصه حقوق به‌عنوان یکی از یادداشت‌های برگزیده این رقابت بازخوانی می‌شود.

نویسنده این یادداشت، به ظرفیت‌های قانون اساسی برای تحقق مفاهیمی چون مانند استقلال و آزادی که از اهداف بیانیه گام دوم هستند پرداخته است اشاره کرده است که با تکیه بر اصول مرتبط با این مفاهیم در قانون اساسی و ایجاد فضای مناسب در قوانین تصویبی در کشور و ارتباط آن با گام دوم می توان رشد و شکوفایی بیش از پیش کشور را رقم زد.

در ادامه متن کامل یادداشت‌ قابل ملاحظه است.

ظرفیت های قانون اساسی در تحقق اهداف بیانیه گام دوم

*سعید زینالی شاعرلر

پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران در سال 57 و شروع این نهضت مقدس، پیشرفت ها و شروع تمدن جدید اسلامی نیز شروع شد و به مثل بقیه حکومت ها و انقلاب های نوپا، انقلاب اسلامی نیز در طول سال های اولیه و مخصوصاً دوران جنگ در جبهه حق علیه باطل که به مدت 8 سال به طول انجامید و همچنین در سال های بعد از آن انقلاب اسلامی نیز با چالش ها و رخدادهای جدی و جدیدی روبرو شد ولی با سپری کردن موفقیت آمیز یکی پس از دیگری این چالش ها و با به دست آوردن موفقیت های چشمگیر و بزرگ در زمینه های گوناگون از جمله علمی، فرهنگی، اجتماعی و نظامی و ... را پشت سر گذاشت و اکنون نیز در پنجمین دهه انقلاب اسلامی رهبر انقلاب آیت الله خامنه ای گام دوم انقلاب را خطاب به ملت موفق و سربلند ایران بیان داشتند، گامی که نگرش عمیق تر در حوزه های گوناگون از جمله تمدن سازی، آغاز شدن عصر جدید، درخشش شعارهای جهانی و فطری و دفاع از نظریه نظام انقلابی و واقعیت ها و اهداف پیش روی این نظام و مواردی که شروع فصل نو از انقلاب اسلامی را به همراه داشته است را برای ملت و خطاب به ملت ارایه نمودند اکنون نیز در مقام بازتاب این گام مهم و در پرتو قانون اساسی و یکی از محورهای موضوعی با عنوان ظرفیت های قانون اساسی در تحقق اهداف بیانیه گام دوم و در جهت رسالت خویش به عنوان پژوهشگر در این حوزه به بیان این مطلب می پردازیم؛

یکی از موضوعات گام دوم انقلاب ورود انقلاب اسلامی به دومین مرحله خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی است با توجه به این عنوان این مطلب قابل برداشت است که با خود سازی و شناختن خود و پی بردن به قابلیت و توانایی های خود البته در محیطی که اجازه شناختن و پرداختن به این قابلیت ها نیز میسر باشد می توان به کشف این توانایی ها پرداخت و این حرکت ارزشمند موجب شکوفایی و پیشرفت جامعه بوده و به نوعی جامعه پردازی در حد وسیع قلمداد می شود که نتیجه آن هم ساختن تمدن به معنی واقعی و جلوه ای از اثرات انقلاب در عصر جدید خواهد بود، طوری‌که اصل 11 قانون اساسی نیز به این مورد پرداخته و توضیح داده شده است که این ائتلاف ملت اسلامی است تا با اتحاد در زمینه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام موجب تمدن به معنی واقعی و اسلامی خواهد شد و همچنین در اصل 154 نیز در حوزه سیاست خارجی، جمهوری اسلامی سعادت کل جامعه بشری را آرمان خود قرار می دهد و توجه ویژه ای به کل بشر داشته تا در زمینه اسلامی و مبارزه علیه مستکبرین به تعریف تمدن و الگوسازی در معنی واقعی پرداخته است که هدف انقلاب ساختن باور در بین آحاد ملت اسلامی و تجلی آن در کل جهان می باشد و در نهایت منجر به تمدن سازی در جهان خواهد شد.

در موضوع بعدی از گام دوم انقلاب که مربوط به شعارهای جهانی، فطری، درخشان و همیشه زنده ی انقلاب اسلامی است که قسمت عمده اصول قانون اساسی در قالب واقعیت به بیان آن شعارها و در جریان قراردادن آن در بدنه این نظام اسلامی می باشد، شعاری همچون( استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی ) که استقلال آن به معنی مانعی برای عدم دخالت دیگر کشورها در این کشور و این انقلاب می باشد طوریکه قبل از انقلاب کشور در دست بیگانگان و غرب بود و از منابع این کشور کاملاً به نفع خود و به ضرر ملت استفاده می کرده اند و به نوعی مورد تهاجم غربی ها و دیگر کشورهای جهان بوده است ولی ایجاد استقلال و مستقل بودن این نظام باعث ایجاد مانعی محکم برای اجانب شده و کشور را از غارت حفظ کرده است و این استقلال نه تنها دست خارجی ها را از منابع موجود در کشور کوتاه نموده است بلکه از تبعیت کشور یا وابستگی آن به دولت های خارجی نیز دفاع نموده و کاملاً کشور را برای ملت و حق اصلی ملت اسلامی ایران قرار داده است.

آزادی دومین واژه از شعار انقلاب اسلامی است که می توان گفت از مهم ترین و اصلی ترین خواسته های مردمان ایران در دهه های قبل از انقلاب بوده که ملت ایران و در صحنه ظهور انقلاب با صدای رسا آزادی از یوغ استبداد و دیکتاتوری را فریاد زدند و خواستار آزادی بودند که استعدادها و توانایی های خودشان را بتوانند به رخ جهانیان بکشند، آزادی که قبل از این وجود نداشت و در اکثر جایگاه هایی که هم اکنون ملت و نخبگان ایرانی سرپرست آن جایگاه هستند قبل از انقلاب، بیگانگان صاحب آن جایگاه بوده اند و از نخبگان ایرانی در این زمینه استفاده ای نشده بود. استقلال و آزادی در اصول متعدد قانون اساسی آمده است از جمله آن بند 5 و 11 اصل سوم که بند 5 آن به طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب پرداخته است که گویای صریح استقلال می باشد و همینطور بند 11 از این اصل نیز جهت حفظ استقلال و تمامیت ارضی به تقویت کامل بنیه دفاع ملی از طریق آموزش نظامی عمومی اشاره کرده تا از کشور و ملت غیور ایران در مقابل تهدیدات دیگر کشورها مقابله نماید و همچنین اصل نهم قانون اساسی نیز آزادی و استقلال و تفکیک ناپذیری آن را  مورد توجه قرار داده است و همچنین در فصل سوم قانون اساسی اصول 19 تا 42 که حقوق ملت در جلوه های مختلف بیان شده و آزادی افراد مورد تاکید قرار گرفته است و به وابستگی دو واژه استقلال و آزادی پرداخته است که استقلال به آزادی و آزادی به استقلال وابسته بوده و این دو واژه به هیچ وجه تفکیک پذیر نخواهند بود واژه دیگر این شعار یعنی جمهوری اسلامی که یکی از مهم ترین خواسته های مردم ایران در انقلاب اسلامی بوده و مورد خواست اکثریت ملت ایران بوده است که این مورد را می رساند که مردم ایران خواستار تغییر شکل حکومت از سلطنتی به جمهوری بودند و بیانگر این مسئله است که مردم ایران می خواستند زمامداران امور خویش را خودشان انتخاب کنند نه به صورت موروثی که قبل از این در نظام سلطنتی و رژیم دیکتاتوری شاهنشاهی وجود داشت و مردم حق دخالت در امور خویش و انتخاب افراد شایسته برای زمام امور خویش را نداشتند البته این جمهوریت به همراه اسلامی در این شعار وجود دارد که اسلامی بودن جمهوری به معنای حاکمیت ارزش ها و اصول اسلامی بر تمامی امور کشور است و در کشور اسلامی ولی فقیه ولایت امر و امامت امت را بر عهده می گیرد و جمهوریت نیز زمانی معنی واقعی خود را خواهد گرفت که به همراه ارزش های اسلامی در این مسیر مقدس قرار بگیرد که این واژه (جمهوری اسلامی) نیز در اصول متعدد قانون اساسی آمده است از جمله اصل 4 که کلیه قوانین موجود در کشور باید بر اساس موازین اسلامی باشند و در چارچوب اسلام قوانین وضع و تصویب شوند، همچنین اصل 57 نیز به قوای موجود اشاره نموده که باید زیر نظر ولی فقیه و بر طبق موازین اسلامی باشند شایسته است در این خصوص جمله امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را که بیان داشتند (ما خواستار جمهوری اسلامی می باشیم، جمهوری فرم و شکل حکومت را تشکیل می دهد و اسلامی یعنی محتوای آن فرم، که قوانین الهی است که به شکل و محتوای جمهوریت در ایران پرداخته است) پس از بررسی این شعار مقدس ((استقلال، آزادی جمهوری اسلامی)) و بررسی و ارتباط آن شعار با اصول قانون اساسی و آوردن دوباره آن در گام دوم انقلاب نشانگر نقش اصلی و درخشان آن اصول در جریان این گام می باشد و گویای این مسئله هست که این شعار را سرلوحه کارهایمان قرار دهیم و همزمان با آن رو به جلو حرکت کنیم و این شعار را که از نسل های قبلی دست به دست چرخیده است و هم اکنون وظیفه ماست که از آن پاسداری کرده و به نسل بعدی تحویل دهیم و تمامیت و استقلال جمهوری اسلامی را با آزادی در این مرز و بوم حفاظت و حمایت کرده و روی گردان از آن نشویم.

در مبحث دیگر این گام درخشان، نقش انقلاب اسلامی در سربلندی ایران و ایرانی را مورد بررسی قرار داده است این موضوع که در 8 سال دفاع مقدس که از تمامیت این کشور عزیز دفاع صورت گرفت و حاضر به قبول زور و تجاوز دیگر کشورها به این مرز و بوم مقدس نشدیم و این خود مایه غرور و افتخار و شناخت ذات هر ایرانی است که تا جان داریم از این مرز و بوم و خاک خود دفاع خواهیم نمود و حتی پس از انقلاب و پایان جنگ 8 ساله که حاضر به تحمل رنج و سختی بودیم ولی حاضر به قبول شکست در مقابل استکبار جهانی نشدیم که جمهوری اسلامی در اصول قانون اساسی به این مورد در قالب دفاع از مستضعفین جهان اشاره داشته و وظیفه خود را نه تنها به ملت خویش بلکه به مستضعفین جهان که مورد استکبار و سلطه زورگویان قرارگرفته اند گسترش داده و حمایت خود را از آن ها اعلام نموده است به طوریکه این وظیفه را در اصول 152 الی 155 قانون اساسی نیز آورده است مخصوصاً اصل یکصدو پنجاه و چهارم که جمهوری اسلامی ایران سعادت انسان در کل جامعه بشری را آرمان خود دانسته و از مبارزه حق طلبانه مستضعفین در برابر مستکبرین و در هر نقطه از جهان حمایت می کند بنابراین ایران و ایرانی مایه سربلندی و افتخار هست که شعله به قلب مستکبرین جهان انداخته و حمایت خود را از مستضعفین به صراحت اعلام نموده است که با اشاره این بند در بیانیه گام دوم انقلاب نشان از توجه بیش از پیش و سپردن این وظیفه خطیر به جوانان غیور مملکت است که نباید این مورد را به دست فراموشی سپرد.

در این نوشتار به یکی از محورهای اصلی با عنوان ظرفیت های قانون اساسی در تحقق اهداف بیانیه گام دوم پرداختیم و با اصول قانون اساسی و ارتباط و ظرفیت موجود در قانون اساسی با گام دوم انقلاب را مورد بررسی قرار دادیم که با تکیه به آن اصول و ایجاد فضای مناسب در قوانین تصویبی در کشور و ارتباط آن با گام دوم می توان به رشد و شکوفایی بیش از پیش این مملکت اسلامی منجر شود و افرادی همچون شهید سردار قاسم سلیمانی تحویل جامعه داده شود.