بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی از منظر قانون اساسی
به گزارش مرکز رسانه پژوهشکده شورای نگهبان، این پژوهشکده همزمان با سالروز صدور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی اقدام به بازنشر تدریجی یادداشتهای برگزیده رقابت یادداشتنویسی با موضوع «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» کرد. در این راستا در ادامه یادداشت « بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی از منظر قانون اساسی» تالیف معین سعدی، پژوهشگر حقوق بینالملل بهعنوان یکی از یادداشتهای برگزیده این رقابت بازخوانی میشود.
نویسنده این یادداشت، روابط بینالمللی ایران پیش از انقلاب را تابع سیاستها و خودکامگیهای انگلستان و پس از آن ایالات متحده آمریکا و به طور کلی غرب دانسته است و با استناد به مقدمه قانون اساسی، پیروزی انقلاب اسلامی را آغاز نهضت جهانی انقلاب اسلامی ایران در مقابله امپریالیزم جهانی برشمرده است.
در ادامه این یادداشت با بررسی مفاهیمی مانند عزت ملی، روابط خارجی و مرزبندی با دشمن در سطور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، به جایگاه این مفاهیم در اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پرداخته است.
در ادامه متن کامل یادداشت قابل ملاحظه است.
بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی از منظر قانون اساسی
*معین سعدی
بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی که توسط رهبر فرزانه جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت ا.. خامنهای در سالگرد چهلمین پیروزی انقلاب اسلامی صادر گردید، به دستاوردهای 40 ساله جمهوری اسلامی ایران تصریح داشته و در آن توصیههایی نیز اعلان گردیده است. از میان توصیههای صورت گرفته که مخصوصا در سالهای اخیر محل بحث و مجادله بوده است، میتوان به عزت ملی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن اشاره نمود.
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و ورود حکومت جمهوری اسلامی ایران در عرصه روابط بینالملل، معادلات سیاسی دستخوش تحولاتی چند در منطقه و جهان گردید. روابط بینالمللی ایران پیش از انقلاب تابع سیاستها و خودکامگیهای انگلستان و پس از آن ایالات متحده آمریکا و به طور کلی غرب بود. طلیعه نهضت در مقدمه قانون اساسی به دقت پاسخگوی شروع و منظور نهضت جهانی انقلاب اسلامی ایران در مقابله امپریالیزم جهانی است. جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه مذکور در اصل 43 قانون اساسی در بدایت امر از جمله اموری بود که در عرصه بینالملل باعث عدم نفوذ بیگانه بر اموال و دارایی کشور گردید. همچنین، تاکید بر استقلال و تمامیت ارضی کشور در اصل 78 اصلاحی 1368 و ممنوعیت تغییر در خطوط مرزی نیز باعث یاس و نا امیدی دشمن در نفوذ به مرزهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران گردید. این درحالی است که پیش از آن رژیم پهلوی بسیاری از نقاط متعلق به کشور ایران، از جمله استان بحرین، را به ثمن بخس بخشیده بود.
تاکید مقام معظم رهبری در بخش توصیههای گام دوم انقلاب بر بخش روابط بینالملل یقینا در راستای اصول قانون اساسی است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در فصل دهم به اهمیت سیاست خارجی جهموری اسلامی ایران تاکید ورزیده است. اصل 152 قانون اساسی به اهمیت نفی هرگونه سلطهجویی و سلطه پذیری حفظ استقلال همه جانبه و تمامیت ارضی کشور اشاره نمود است. کما اینکه بیانیه گام دوم انقلاب از سه مورد عزت ملی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن به عنوان شاخههایی از عزت، حکمت و مصلحت در روابط بینالملل اشاره میکند. این در حالی است که به روابط صلحآمیز با دول غیر محارب نیز در اصل مذکور پرداخته شده است. روابط صلح آمیز با دول غیر محارب را میتوان مهترین دلیل در روابط صلح آمیز کشور جمهوری اسلامی ایران در روابط بینالملل دانست. از جمله روابط بینالمللی جمهوری اسلامی ایران در طی بیش از 40 سال، میتوان به روابط حسنه با دول مسلمان همسایه که همواره از اهداف سیاستهای خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده و بر همین مبنا بسیاری از مبادلات تجاری و فرهنگی در سالهای پس از انقلاب اسلامی با دولتهای مذکور صورت گرفته است، اشاره نمود. سیاستی که در دولت سیزدهم به اوج خود رسیده است، بطوری که بنا به آمار، حجم رشد ترانزیت بینالمللی تنها از ابتدای سال تا اردیبهشت 1401 به 30 درصد ارتقاء پیدا کرده است. از سوی دیگر و بر طبق اصل 153 قانون اساسی هرگونه قراردادی که موجب سلطه بیگانه بر منابع طبیعی و اقتصادی، فرهنگ، ارتش و دیگر شئون کشور گردد ممنوع است. در بیانیه گام دوم انقلاب رهبر انقلاب اسلامی در بخشی از فرمایشات خود در بخش عزت ملی، روابط خارجی و مرزبندی با دشمن تصریح فرمودند که عموما پیشنهادهای غرب از جمله کشور ایالات متحده آمریکا فریبکارانه است و ملت و مسئولین باید هشیار باشند که فریب چنین پیشنهادهایی را نخورده زیرا که آمریکا و تعدادی از دول اروپایی غیرقابل اعتماد میباشند. مذاکره و اعتماد به آمریکا و بدعهدی و خروج یکجانبه این کشور از برجام که خود نیز نقض برجام و همچنین عهدنامه مودت 1334 میباشد و فشار حداکثری با تحریمهای یکجانبه صورت گرفته علیه ملت جمهوری اسلامی ایران که بارزترین آن نقض حقوق بشر 1948 میباشد را باید مهترین دلیل در تایید بیانات رهبر جهوری اسلامی ایران در عدم اعتماد و مذاکره با این کشور دانست. صدور دستور موقت دیوان بینالمللی دادگستری در لغو برخی از تحریمهای صادر شده خود شاهد این مدعا است.
مرزبندی با دشمن از جمله معیارهایی است که تفاوتها را رغم خواهد زد. بهگونهای که اصل 154 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر حفظ خودداری از دخالت در امور داخلی ملتهای دیگر به امر مبارزه حق طلبانه مستضعفین و لزوم حمایت از آنها توسط جمهوری اسلامی ایران در برابر مستکبرین تصریح به عمل آورده است.
بنابراین، فصل 10 از مجموعه اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را باید از موضوعاتی دانست که منطبق با بیانات مقام معظم رهبری در بخش روابط بینالملل میباشد.