واکاوی اصل ۵۰ قانون اساسی در سلسله جلسات شرح مبسوط قانون اساسی

به گزارش مرکز رسانه پژوهشکده شورای نگهبان، در این جلسه سیدحسین هاشمی، دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه امام صادق(ع) نتایج پژوهش صورت گرفته درباره اصل50 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که به موضوع محیط زیست و اهمیت حفاظت از آن اختصاص دارد را در سه بخش چارچوب نظری مفاهیم کلیدی، مبانی و قواعد فقهی و حقوقی حفاظت از محیط زیست و جایگاه و مؤلفه‌های حقوقی اصل 50 قانون اساسی ج.ا.ایران ارائه کرد.

هاشمی با اشاره به اینکه اصل 50 از اصولی است که در مشروح مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی و نظرات تفسیری شورای نگهبان مطلب زیادی درباره آن وجود ندارد بر لزوم توجه بیشتر به شرح این اصل تاکید کرد و افزود یکی از دلایلی که باعث شد در این پژوهش به ادبیات رایج دنیا و حقوق بین‌الملل توجه بیشتری شود همین خلأ است.

در ادامه سایر کارشناسان و پژوهشگران حاضر در جلسه درباره این پژوهش اظهارنظر کردند. توجه به ابعاد بین‌المللی و تحلیل فقهی اصل 50 قانون اساسی بر اساس آیات و روایات از جمله نقاط قوت شرح مبسوط ارائه شده از این اصل بود که حاضران به آنها اشاره کردند و ایرادات شکلی در حوزه ارجاعات، عدم تبیین نسبت فعالیت‌های اقتصادی با حفاظت از محیط زیست، خلأ اشاره به کتب فقه محیط زیست، عدم توجه به نگاه حقوق عمومی اسلامی به محیط زیست، خلأ تبیین مبانی حقوقی حق بر محیط زیست، عدم تبیین رابطه اصل 47 و اصل 50، عدم اشاره به قوانین مرتبط با محیط زیست مصوب قبل از انقلاب اسلامی و عدم مراجعه مستقیم به منابع خارجی با نگاه تطبیقی از جمله نواقص مطرح شده بود که به نظر حاضران در جلسه برطرف کردن آنها بر قوت مطالب ارائه شده می‌افزاید.

در ادامه جلسه ارائه کننده موضوع ضمن تشکر از دقت نظر حاضران، درباره مطالب مطرح شده توضیحاتی داد و افزود قطعا به‌کارگیری این نظرات در تکمیل شدن مطالب موثر خواهد بود.

سپس دکتر کدخدایی، عضو حقوقدان و رییس پژوهشکده شورای نگهبان در خاتمه جلسه به جمع‌بندی مطالب مطرح شده پرداخت و گفت موضوع محیط زیست در همه کشورها موضوع پرچالشی است و حتی در بین برخی کشورها نیز چالش‌هایی را به وجود آورده است. از طرفی حفظ محیط زیست به قدری اهمیت یافته است که اخیرا دیدم مثل بحث «ژنوساید» که جنایت علیه بشریت است، واژه  «اکوساید» را به کاربرده‌اند به معنای جنایت علیه محیط زیست.

رییس پژوهشکده شورای نگهبان در ادامه با تاکید براینکه اشاره به موافقتنامه‌های بین‌المللی و نگاه قانون اساسی نسبت به این موافقتنامه‌ها در این شرح مبسوط ضروری است، افزود: در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تنها اصل 50 مستقیما به موضوع محیط زیست پرداخته است و بر این اساس لازم است در شرح مبسوط این اصل همه جوانب لحاظ شود.

گفتنی است شرح مبسوط قانون اساسی از جمله رخدادهای علمی پژوهشکده شورای نگهبان است که در آن پژوهشگران این پژوهشکده ضمن بررسی ابعاد مختلف اصول قانون اساسی، به واکاوی کلیه ظرفیت‌های نهفته در این اصول که می‌تواند باعث اثربخشی، رفع ابهام و ارتقاء نظام حقوق عمومی کشور شود می‌پردازند. تاکنون بیش از ۷۰ اصل قانون اساسی در این سلسله جلسات بررسی شده است  که پس از اتمام فرآیند در قالب کتاب «شرح قانون اساسی» توسط پژوهشکده شورای نگهبان منتشر خواهد شد و در اختیار جامعه حقوقی کشور قرار خواهد گرفت.