نظارت شورای نگهبان بر مصوبات مجلس خبرگان رهبری؛ امکان‌سنجی، قلمرو و محدوده
پژوهشکده شورای نگهبان به‌عنوان بازوی پژوهشی این شورا، با هدف تحلیل ابعاد مختلف نظرات شاخص شورای نگهبان و نیز کشف ظرفیت‌های این شورا در تحول و تکامل نظام حقوقی و آسیب‌شناسی مسائل مهم و تأثیرگذار آن از خلال بازخوانی این نظرات و با بهره‌گیری از تجارب بررسی و نقد نظرات نهادهای دادرس اساسی در سایر کشورها، طرح پژوهشی «بازخوانی تحلیلی نظرات شاخص شورای نگهبان» را در قالب سلسله نشست‌هایی طراحی کرد که دستاوردهای آن هم‌اکنون پیش روی اندیشمندان و پژوهشگران قرار دارد. منظور از «نظرات شاخص» در این طرح، آن دسته از نظراتی است که بر نظام حقوقی تأثیری ویژه داشته‌اند؛ یا تحولی بنیادین در نظام حقوقی را رقم زده‌اند، یا شکل‌گیری رویه‌ای نوین را سبب شده‌اند و یا رویکردی خلاف رویکردهای مشهور را در پیش گرفته‌اند.
چهارمین گزارش از سلسله جلسات طرح پژوهشی «بازخوانی تحلیلی نظرات شاخص شورای نگهبان» به بررسی نظر شماره ۹۳۲۶ مورخ ۱۲/۵/۱۳۶۲ شورای نگهبان درباره «استعلام رییس‌جمهور وقت با موضوع درخواست بررسی مطابقت مصوبه مجلس خبرگان با قانون اساسی» اختصاص دارد که از جهات مختلف می‌تواند نظر شاخص نامیده شود. شورای نگهبان در این اظهار نظر، علیرغم ضرورت رعایت مفاد قانون اساسی در فرآیند قانونگذاری یا مقرره‌گذاری توسط همه دستگاه‌ها، خود را فاقد صلاحیت تشخیص مغایرت یا عدم مغایرت مصوبات مجلس خبرگان با قانون اساسی دانسته است و صراحتاً اشعار می‌دارد که مصوبات این مجلس خارج از اصول قانون اساسی اعتبار قانونی ندارد.
نکات و نظرات نگاشته‌شده در این گزارش در سه محور اصلی «امکان‌سنجی اعمال نظارت شرعی شورای نگهبان بر مصوبات مجلس خبرگان رهبری»، «امکان‌سنجی اعمال نظارت اساسی شورای نگهبان بر مصوبات مجلس خبرگان رهبری» و «سایر راهکارهای اعمال نظارت بر مصوبات مجلس خبرگان رهبری» مطرح شده‌اند. همچنین از ماحصل مطالب عنوان شده، به نظر می‌رسد که شورای نگهبان با توجه به اطلاق و عمومیت اصل چهار قانون اساسی، واجد صلاحیت اعمال نظارت شرعی بر مصوبات مجلس خبرگان رهبری است، اما به دلیل عدم تصریح قانونگذار اساسی در اعمال نظارت اساسی شورای نگهبان، صلاحیت تشخیص مغایرت یا عدم مغایرت مصوبات این مجلس با قانون اساسی همواره محل تردید است.
در پایان ذکر این نکته لازم است که این گزارش، حاصل جمع‌بندی نظرات اعضای حاضر در جلسه است و بیانگر نظر پژوهشکده شورای نگهبان نیست و پژوهشکده شورای نگهبان با انتشار این گزارش‌ها، تجربه این طرح پژوهشی مبتکرانه را با صاحب‌نظران عرصه حقوق عمومی به اشتراک می‌گذارد و از آنها دعوت می‌کند با بیان نواقص موجود، به ارتقای کیفی این طرح کمک کنند.
نظارت شورای نگهبان بر مصوبات مجلس خبرگان رهبری؛ امکان‌سنجی، قلمرو و محدوده