گزارش مشروح آیین اختتامیه ایدهنگاری «الزامات حقوقی تجمعات و اعتراضات در نظام جمهوری اسلامی »
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی شورای نگهبان، آیین اختتامیه رویداد رقابت ایدهنگاری «الزامات حقوقی تجمعات و اعتراضات در نظام جمهوری اسلامی» صبح روز سهشنبه ۲۵ بهمن ۱۴۰۱ با حضور دکتر عباسعلی کدخدایی عضو شورای نگهبان و رئیس پژوهشکده این شورا ، دکتر هادی طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان ، دکتر رسول جلیلی ، رییس دانشگاه صنعتی شریف در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد .
در این رویداد نوآورانه علمی که به همت پژوهشکده شورای نگهبان برگزار شد، ۶ گروه که از میان ۸۰ گروه ایدهپرداز به مرحله نهایی راه یافته بودند، به ارائه طرحهای پیشنهادی خود پرداختند و آقایان دکتر مصطفی کواکبیان دبیرکل حزب مردم سالاری و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، دکتر سید نظام الدین موسوی سخنگوی هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، حجتالاسلام و المسلمین دکتر جلیل محبی حقوقدان و فعال اجتماعی و خانم دکتر فضهسادات حسینی ، حقوقدان و از فعالان حوزه زنان و رسانه در جایگاه داوری به قضاوت این ایدهها پرداختندطرحهای راهیافته به مرحله نهایی با عنوانهای «قانون ایجاد اتحادیه هماهنگی مطالبات مردمی (اهمّ)»، «کنشگری رقومی فرصتی جدید برای شهروند رقومی»، «لایحه قانون نحوه برگزاری تجمعات»، «نحوه تشکیل تجمعات و اعتراضات»، «لایحه اجرای اصل ۲۷ قانون اساسی» و... بود که توسط نخبگان علمی از دانشگاههای برتر کشور و فعالان حوزه حقوق اجتماعی تهیه و تدوین شده بود .
پس از ارائه طرحها و پاسخ به سوالات و ابهامات از سوی ارائهکنندگان، مقرر شد داوران بر اساس معیارهایی همچون «توانایی درک اصل موضوع»، «جامعیت طرح»، «مطابقت ایده با اسناد بالادستی همچون قانون اساسی»، «قابلیت اجرایی»، «نوآوری طرح»، «انسجام طرح» و «نحوه ارائه داوری» به ارزیابی ایدهها بپردازند و 3 طرح برتر را طی اعلام کنند . البته یکی از گروهها به انتخاب افراد حاضر در آیین پایانی این رویداد مورد تجلیل ویژه قرار گرفت و لوحی به اعضای آن اهدا شد . همچنین از شش گروه راه یافته به مرحله نهایی نیز با اهدای لوح سپاسی باحضور دکتر کدخدایی، دکتر طحان نظیف ، دکتر جلیلی و هیات داوران تقدیر شد .
دکتر علی فتاحی زفرقندی قائم مقام پژوهشکده شورای نگهبان که دبیری این رخداد علمی را برعهده داشت، گفت که ایدههای ارائه شده پس از جمعبندی در پژوهشکده برای قرار گرفتن در مسیر اجرا و تبدیل شدن به طرح و لایحه به معاونت حقوقی ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی ارسال خواهد شد .
کواکبیان: ایدهها منطبق با واقعیت باشد
مصطفی کواکبیان داور و دبیرکل حزب مردمسالاری در جریان ارائهها گفت : متاسفانه در حوزه برگزاری اعتراضات و تجمعات، قانون مدونی وجود ندارد .
وی همچنین در اظهارنظری کلی درباره ایدهها گفت: ایده مطرح شده براساس فضای دانشجویی و آرمانی است که البته خوب و پسندیده است اما باید برای انطباق این ایدهها با فضای واقعی نیز تلاش شو د .
وی در مرحله جمعبندی نیز عنوان کرد: از ابتکار پژوهشکده شورای نگهبان تشکر میکنم. برگزاری این رویداد یک ابتکار بسیار خوب است .
کواکبیان در ادامه درباره ایدهها گفت: برخی از ایدهها بسیار آرمانی، اتوپیایی بود که با واقعیتهای موجود همخوانی نداشت .
وی همچنین افزو د: طرح ها و ایدههایی که مطرح میشود باید در راستای سادهسازی برگزاری تجمعات باشد. تجمعات باید به سادگی برگزار شود و برگزاری آن نباید دارای پیچیدگی باشد .
تاکید موسوی بر نقش احزاب در تجمعات اعتراضی
سید نظام الدین موسوی ، سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز در جریان داوریها گفت: در اصل ۲۷ قانون اساسی بر عدم مسلحانه بودن و عدم مخل مبانی اسلامی بودن تجمعات و اعتراضات تاکید شده است. بنابراین باید مرجعی و کارشناسی آشنا به مبانی اسلام در طرحها وجود داشته باشد تا تشخیص دهد که آیا برگزاری این تجمع و اعتراض مخل مبانی اسلام است یا خیر .
وی همچنین درباره یکی از ایدهها بیان داشت: امروز فضای مجازی با فضای فیزیکی و واقعی در هم آمیخته شده و این دو فضا تفاوت چندانی با هم ندارد . بنابراین برخی از تجمعات و اعتراضات در فضای مجازی شکل میگیرد و باید برای این فضا قوانین و دستورالعملهایی پیشبینی شود .
موسوی با اشاره به اصل ۲۷ قانون اساسی خاطرنشان کرد: البته ممکن نیست در فضای مجازی حرکت مسلحانه صورت بگیرد، اما ممکن است تفکرات تروریستی ترویج یابد که باید قوانین بازدارندهای در این باره آماده شود .
این نماینده مجلس همچنین بیان کرد: رابطه بین آزادی تجمعات و کارکرد احزاب، گروهها، انجمنها و اصناف باید در طرحها و ایدهها مورد توجه قرار گیرد. تدوین هر طرح و لایحهای درباره این موضوع نیازمند دیده شدن نقش احزاب و گروههاست .
موسوی در بخش جمعبندی هم گفت: از برگزارکنندگان این رویداد تشکر میکنم. از انقلاب مشروطه تاکنون موضوع آزادی و اعتراضات سیاسی وجود داشته و تاکنون نتوانستهایم چارچوب روشن و مشخصی برای اعتراضات آماده کنیم .
این داور بار دیگر تاکید کرد: در برگزاری تجمعات باید وضعیت و تکلیف گروهها و جمعیتهای سیاسی به خوبی روشن شود. در طی زمان گروهها و احزابی در کشورها شکل گرفتند که در مورد منافع ملی مسئولیتپذیرند و اگر خارج از چارچوبها رفتار کنند، کنار زده خواهند شد .
سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در این رابطه به انتخابات پیشین ریاستجمهوری آمریکا و رفتار ترامپ و هوادارانش اشاره کرد و گفت: فضای مجازی به روی ترامپ در حالی که همچنان رئیسجمهور بود، بسته شد و پیگیریهای قضایی نیز برای خودش و هوادارانش به وجود آمد .
موسوی بار دیگر از اقدام پژوهشکده شورای نگهبان در برگزاری این رویداد تشکر کرد و گفت: علیرغم اینکه به شورای نگهبان هجمه میشود که این شورا برخی از آزادیها را محدود کرده، اما پژوهشکده این شورا رویدادی برای ایدهپردازی به منظور اجراییشدن یک اصل از قانون اساسی در حوزه آزادی و اعتراضات برگزار میکند و این یک نکته قابل توجه است .
وی در پایان ادعای برخی افراد مبنی بر اینکه اکنون تجمعات اعتراضی در کشور برگزار نمیشود را رد کرد و گفت: ما هر چند روز یک بار روبروی مجلس شاهد برگزاری تجمعات اعتراضی در حوزههای مختلف هستیم. این تجمعات اگر چارچوببندی شوند به پویایی و رشد جامعه خواهد انجامید .
محبی: «استقلال» و «آزادی» باید با هم برقرار شود
حجت الاسلام والمسلمین جلیل محبی حقوقدان و فعال اجتماعی و داور این مسابقه نیز در جریان داوریها گفت: در نگارش قوانین و مقررات به جای استفاده از ملاک نوعی از ملاک شخصی استفاده شده است. در نتیجه حقوق و تکالیف دچار خدشه شده است. باید ملاک نوعی را جایگزین ملاک شخصی کرد .
وی درباره یکی از طرحها نیز عنوان کرد: اعمال قوانین نباید به گونهای شود که آزادی موجود در فضای مجازی محدود شود .
محبی در مرحله جمعبندی نیز اظهار داشت: در قانون اساسی، آزادی و استقلال همراه با هم آمده است که البته در قوانین عادی از استقلال بیشتر با واژه «امنیت» یاد شده است .
وی خاطرنشان کرد: حاکمیت نمیتواند بگوید که من نتوانستم بین آزادی و استقلال هماهنگی ایجاد کنم و یکی را به نفع دیگری کنار گذاشتم .
این داور در خصوص فضای مجازی نیز اظهار داشت: وقتی رهبری در مورد افسارگسیختگی فضای مجازی سخن گفتند، این را هم بیان کردند که این فضا ابزار آزادی مردم است. بنابراین حاکمیت و قانونگذار حق ندارد بگوید که ما نتوانستیم بین استقلال و ازادی هماهنگی ایجاد کنیم .
تقدیر فضه سادات حسینی از برگزاری «ایدهپردازی تجمعات» در دانشگاه شریف
فضه سادات حسینی ، حقوقدان و فعال حوزه زنان و رسانه هم در جریان داوریها گفت: برگزاری تجمعات و اجرای یک قانون نیازمند هزینههای مالی است که باید درباره هزینهها تدبیری اندیشیده شود .
وی همچنین درباره ایدههای ارائه شده عنوان کرد: با این طرحها به جمهوریت نزدیکتر میشویم، اما آیا برای طبقات ضعیف و محروم نیز راهکارهایی پیشبینی شده است. باید راهکارهایی پیشبینی شود تا همه مردم به آن دسترسی داشته باشند و بتوانند تجمعات اعتراضی برگزار کنند .
حسینی در مرحله جمعبندی هم گفت: به برگزارکنندگان این رویداد و گروههایی که طرحهایشان را ارائه دادند، خداقوت میگویم. توجه به موضوع اعتراضات و تجمعات و ایدهپردازی برای آن بسیار خوب و مهم است .
وی خاطرنشان کرد: اغتشاشات و اتفاقات اخیر علاوه بر آسیبهایی که به همراه داشت، پیامدهای خوب و مثبتی هم داشت که یکی در حوزه زنان و دیگری لزوم توجه به برگزاری تجمعات و اعتراضات قانونی است .
این داور ادامه داد: مسئولان و مقامات کشور نیز در روزهای گذشته اشاره داشتند که این حق به رسمیت شناخته میشود و قوانینی برای برگزاری قانونی تجمعات و اعتراضات آماده شده یا در حال آمادهسازی است .
حسینی همچنین گفت: انتخاب دانشگاه صنعتی شریف برای برگزاری این رویداد که در ماههای اخیر شاهد برگزاری تجمعات و حتی ساختارشکنیهایی در آن بودیم، نشان از هوشمندی دارد .
وی در پایان تاکید کرد: امیدواریم اتفاقات و گفتهها نمایشی نباشد و آغازگر یک مسیر برای اصلاح قوانین و تدوین لوایح و طرحها باشد تا به تقویت جمهوریت و کشور بیانجامد .
جلیلی: حرکت علمی دانشگاه شریف متوقف نشد
دکتر رسول جلیلی رئیس دانشگاه صنعتی شریف نیز در پایان این رویداد با تقدیر و تشکر از پژوهشکده شورای نگهبان که دانشگاه صنعتی شریف را برای برگزاری رویداد ایدهنگاری «الزامات حقوقی تجمعات و اعتراضات در نظام جمهوری اسلامی» انتخاب کردند، اظهار داشت: دانشگاه شریف در ماههای گذشته شاهد اتفاقات بسیاری بود که شما شاهد آن بودید .
وی ادامه داد: دشمنان برنامهریزی کرده بودند تا فضای دانشگاهها را متشنج، کلاسها را تعطیل و از تحصیل علم و تحقیق و پژوهش بازدارند و در این رابطه تمرکز ویژهای نیز به دانشگاه صنعتی شریف به دلیل جایگاه علمی که در کشور دارد، داشتند .
جلیلی بیان کرد: اما خوشبختانه با درایتی که اساتید و دانشجویان این دانشگاه داشتند، اجازه ندادند فضای دانشگاه در مسیری که دشمنان میخواهند قرار بگیرد و حرکت علمی این دانشگاه و کشور متوقف شود .
کدخدایی: ایدهپردازی علمی لازمه اجرای قانون اساسی است
دکتر عباسعلی کدخدایی رئیس پژوهشکده شورای نگهبان نیز در این مراسم سخنرانی و بر لزوم ایدهپردازی علمی برای اجرای اصول قانون اساسی در حوزه آزادی و برگزاری تجمعات اعتراضی تاکید کرد .
این عضو حقوقدان شورای نگهبان اظهار داشت: در بسیاری از مباحث هنوز در حوزه قانونگذاری و شناسایی موضوعاتی که نیازمند قانونگذاری است در مراحل ابتدایی قرار داریم .
وی افزود: متاسفانه هنوز بدنههای کارشناسی با مراجع قانونگذاری ارتباط وسیعی پیدا نکردهاند و نظرات مردم نیز کمتر دیده میشود .
دکتر کدخدایی با اشاره به ساز و کارهایی که در کشورهای دیگر اندیشیده شده است، بیان داشت: نظامات مختلف برنامههای ویژهتر دارند و نظرات مردم را دریافت و سپس اقدام به قانونگذاری میکنند .
وی خاطرنشان کرد: ایده پژوهشکده این بوده که در مورد تجمعات و اعتراضات و دیگر موارد که نیازمند ایدهپردازی و طرح هستیم، مورد توجه و کنکاش قرار بدهیم؛ این موضوعات هم برای مردم و هم برای مسئولان مهم است .
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان با بیان اینکه متاسفانه این قبیل رویدادهای علمی کم برگزار میشود، گفت: این قبیل اتفاقات علمی باید بیشتر شود تا بحثهای بیشتری ارائه و بحثها کارشناسیتر شود تا قانونگذاران در نهایت قانون خوبی تصویب کنند .
وی در ادامه با اشاره به اصول ۸ ، ۹ ، ۲۴ ، ۲۵ و ۲۶ قانون اساسی که در رابطه با آزادی و اعتراض است، عنوان کرد: با برگزاری این مراسمها و ایدهپردازیها میتوان گامهای مهمی برای عملی شدن این قوانین برداشت .
دکتر کدخدایی همچنین این نکته را هم بیان کرد: ایدههایی که ارائه میشود باید قابلیت اجرا داشته باشد. آرمانها در قالب اصول قانون اساسی بیان شده است و باید ذیل قانون اساسی ایدههای عملی ارائه داد .
وی در پایان تاکید کرد: قطعا برگزاری این رویدادها برای آینده کشور و عبور از مشکلات در حوزههای قانونگذاری و حکمرانی موثر خواهد بود .
گفتنی است دکتر هادی طحان نظیف، عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان نیز قرار بود در این مراسم سخنرانی کند، اما وقت خود را به گروههای ایدهپرداز داد تا بتوانند در فرصت بیشتری به تبیین ایدههای خود بپردازند.