اعضای شورای نگهبان چند نفرند و چگونه انتخاب می شوند؟
پرسش :
اعضای شورای نگهبان چند نفرند و چگونه انتخاب می‌شوند؟
پاسخ:
مطابق اصل نود و یکم قانون اساسی، شورای نگهبان دارای ۱۲ عضو می‌باشد که این تعداد متشکل از ۶ فقیه و ۶ حقوقدان است.
مطابق اصل (۹۱) قانون اساسی فقهای شورای نگهبان توسط مقام رهبری انتخاب و منصوب می شوند. همچنین حقوقدانان شورای نگهبان با معرفی رئیس قوه قضائیه و رای نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند. رئیس قوه قضائیه موظف است به تعداد بیش از افراد مورد نیاز برای حقوقدانان شورای نگهبان افرادی را به مجلس شورای اسلامی معرفی کند و مجلس نیز مکلف است میان افراد معرفی شده رای‌گیری کرده حقوقدانان شورای نگهبان را انتخاب کند.
مطابق ماده (۶) «آیین نامه داخلی شورای نگهبان» (مصوب ۱۳۷۹) «دبیر شورا ۴۰ روز قبل از پایان مدت عضویت اعضائی که عضویتشان در شرف انقضاء است طی نامه‌ای مراتب را در مورد فقهاء به مقام معظم رهبری و در مورد حقوقدانان به رییس قوه قضاییه اعلام می نماید . »
همچنین رئیس قوه قضائیه تنها مکلف است به تعداد بیشتر از افراد مورد نیاز حقوقدانانی را به مجلس معرفی کند و نصاب خاصی برای این تعداد قرار داده نشده است. مثلاً اگر سه عضو لازم بود، مکلف است که حداقل چهار نفر را به مجلس معرفی کند و تکلیفی به معرفی بیش از این تعداد نفرات ندارد. این موضوع در نظر تفسیری شماره ۸۰/۲۱/۱۶۸۳ مورخ ۱۳۸۰/۴/۱۰ شورای نگهبان نیز به نحوی منعکس شده است:
«مطابق بند ۲ اصل ۹۱ قانون اساسی اختیار معرفی حقوقدانان شورای نگهبان به تعداد بیش از افراد مورد نیاز به عهده رئیس قوه قضائیه می باشد و مجلس شورای اسلامی موظف است فقط از میان افراد معرفی شده، تعداد لازم را انتخاب نماید.»[۱]
نکته دیگر آنکه مطابق ماده (۱۲۱) «قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» نصاب لازم برای انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان «اکثریت نسبی» در نظر گرفته شده است. [۲]
پی نوشت:
[۲] ماده(۱۲۱) آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی مقرر می دارد: «نصاب رأى گیری در مجلس، کمیسیون، کمیته و شعبه در موارد مختلف به شرح زیر می باشد: ... ز- اکثریت نسبى: ۲- انتخاب اعضای حقوقدان شورای نگهبان . »