آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی؛ بررسی مفهوم «سیاست‌های کلی نظام»

چکیده:
سیاست‏های کلی نظام راهکارهایی در جهت تحقق اهداف و آرمان‏های یک جامعه هستند که همه قوانین، مقررات و تصمیمات را در یک جامعه به سمت آن آرمان‏ها رهنمون می‏سازند. جایگاه رفیع سیاست‏های کلی نظام در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و سپردن تعیین و نظارت بر حسن اجرای آن‏ها به بالاترین مقام کشور،‏ بستر مناسبی برای انتظام بخشی به فرآیندهای اجرا و تقنین در جهت اهداف و آرمان هاست. سیاست‏های کلی نظام از لحاظ حقوقی سیاست‏های کلانی است که می‏توان آنها را در قالب فرامین حاکمان جامعه معین نمود و از لحاظ فقهی نیز از مصادیق احکام حکومتی به شمار می‏رود. هر دو جنبه این ماهیت باعث می‏شود تا در الزامی بودن این سیاست‏ها تردیدی نتوان نمود. این سیاست‏ها از نظر سلسله مراتبی در جمهوری اسلامی ایران ذیل قانون اساسی و فراتر از همه قوانین و مقررات و تصمیمات قرار می‏گیرند و نظارت بر حسن اجرای آن‏ها به موجب تفویض رهبری به عهده مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد. شورای نگهبان نیز در صورت عدم اعلام نظر مجمع تشخیص مصلحت، می‏تواند مصوبات مجلس را علاوه بر انطباق با شرع و قانون اساسی از حیث انطباق با سیاست‏های کلی نظام در حوزه مربوطه بررسی نماید.
واژگان کلیدی: سیاست‏های کلی نظام، سیاستگذاری،‏ خط مشی، سلسله مراتب حقوقی، اختیارات و وظایف ولی فقیه، مجمع تشخیص مصلحت نظام.