آشنایی با جایگاه و صلاحیت‌های شورای نگهبان؛ نظارت بر مراجعه به آراء عمومی

 به موجب اصل نود و نهم قانون اساسی شورای نگهبان ناظر بر انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و رجوع به همه‌پرسی می باشد. در خصوص دامنه صلاحیت شورای نگهبان در نظارت بر انتخابات بین حقوق‏دانان بحث و تأملات قابل توجهی وجود دارد. شورای نگهبان نظارت خود بر انتخابات را استصوابی می داند، اما برخی از حقوقدانان این نظر را با قانون اساسی هم جهت نمی دانند. لذا حدود صلاحیت و محدوده نظارت شورای نگهبان در انتخابات محل بحث و مناقشه است. مراجعه به آراء عمومی در نظام جمهوری اسلامی ایران طریقه دومی را علاوه بر انتخابات دارد که از آن به «همه‌پرسی» تعبیر می شود. همه‌پرسی به سه قسم: «همه‌پرسی تقنینی»، «همه‌پرسی اساسی»، «همه‌پرسی سیاسی» قابل تقسیم است که در خصوص نظارت بر «همه‌پرسی تقنینی»، شورای نگهبان از هر دو جهتِ نظارت بر آراء عمومی (اصل 99) و نظارت بر تقنین (اصل 94) خود را صالح دانسته است. همه‌پرسی اساسی نیز در بازنگری قانون اساسی در سال 1368 و در اصل 177 به رسمیت شناخته شده است.

واژگان کلیدی: شورای نگهبان، آراء عمومی، انتخابات، همه‌پرسی تقنینی، همه‌پرسی سیاسی، همه‌پرسی اساسی، محدوده صلاحیت نظارت بر انتخابات.