آشنایی با جایگاه و صلاحیت های دیوان عدالت اداری؛ مستندات آراء دیوان عدالت اداری

دیوان عدالت اداری یکی از مهم‌ترین نهادهای متصدی تضمین حاکمیت قانون در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود که در این راستا وظیفه‌ی صیانت از قوانین در مقابل مقررات و تصمیمات دولتی را عهده دار می‌باشد. اگرچه مفهوم حاکمیت قانون در نگاه اول، صرفا پاسداری از قوانین را به ذهن متبادر می‌کند، لیکن امروزه با توسعه معنایی در این حوزه، از طرفی مصوبات برخی از نهادهای حاکمیتی نیز ذیل عنوان قانون قرار می‌گیرند، و از سوی دیگر التزام به هنجارهای برتر و همچنین رعایت اصول حقوقی و حقوق بنیادین انسان، جزئی از مفهوم حاکمیت قانون تلقی می‌شوند. علاوه بر موارد مزبور، التزام به شرع نیز در نظام حقوقی ایران مطرح می‌باشد. با این توضیح، دیوان عدالت اداری در آراء خود، ضمن ابطال یا عدم ابطال مقررات می‌تواند علاوه بر قانون عادی، به قانون اساسی، فرامین رهبری و مصوبات مورد تأیید ایشان، اصول کلی حقوق و حقوق بنیادین استناد کند. دیوان عدالت اداری در رویه عملی خود مصادیقی از موارد فوق را محقق کرده، هر چند طی این مسیر با چالش‌ها‌‌ و موانع حقوقی روبرو است. نوشتار پیش رو با هدف تحلیلِ امکان یا عدم امکان مطلب مذکور و ذکر شاهد مثال‌هایی از رویه دیوان عدالت اداری، مستندات آراء این نهاد را بررسی کرده است.

 
واژگان کلیدی:  مستندات رأی، ابطال مقررات، قانون عادی، قانون اساسی، هنجارهای برتر، اصول حقوقی، حقوق بنیادین، موازین شرع