تحلیل و بررسی جایگاه و صلاحیت های شورای نگهبان ۶. نظارت متمرکز و غیرمتمرکز بر قوانین با نگاه موردی به نظارت متمرکز شورای نگهبان در تطبیق قوانین

یکی از ضرورت‌ها و بایسته‌های حقوقی هر‌جامعه صیانت و پاسداری از عالی‌ترین هنجارهای آن جامعه می‌باشد. کشورهای مختلف حسب ساختار و چارچوب حقوقی- سیاسی خود طرق و مُدل‌های گوناگونی را برای حراست از هنجارهای برتر خود برگزیده‌اند. اساساً در غالب نظام‌های حقوقی إعمال این نظارت بر قوانین و قواعد لازم الاجراء از حیث مرجع پایشگر به دو طریق صورت می‌گیرد: مدل نظارت متمرکز و مدل نظارت غیر متمرکز. مدل نظارت متمرکز متخذ از نظام‌های اروپایی است که توسط مرجعی واحد، قوانین مغایر با قانون اساسی را ابطال می‌نماید و مدل نظارت غیر متمرکز شیوه‌ای متأثر از نظام حقوقی ایالات متحده آمریکاست که به وسیله دادگاه‌های عادی در دعوی مطروحه در نزدشان إعمال و با شرایط خاص خود اجرا می‌گردد. نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران نیز فراخور مقتضیات شکلی و ماهوی نهادها و ساختارهای اساسی خود و الزامی بودن نظارت پیشینی در تطبیق قوانین با هنجارهای متعالی خود یعنی «شرع و قانون اساسی»، از مدل نظارت متمرکز بهره برده است.

 واژگان کلیدی: پاسداری از هنجار برتر، نظارت متمرکز، نظارت غیرمتمرکز، نظارت بر مصوبات، شورای نگهبان.