پیوند پژوهش و رسانه؛ روایتگری علمی در میدان پیکار جهانی
در دنیای امروز، رسانهها نقش کلیدی در شکلدهی به افکار عمومی و انتقال دانش ایفا میکنند. حضرت آیتالله خامنهای در پیام اخیر خود به نشست افق تحول رسانه ملی، بر اهمیت روایتگری و انتقال پیام تأکید کردند و این امر را عاملی تعیینکننده در میدانهای رقابت جهانی دانستند. رسانهها نهتنها ابزار اطلاعرسانی بلکه ابزاری راهبردی برای تأثیرگذاری بر جوامع و سیاستها هستند.
در این میان، پژوهشها بهعنوان منابع معتبر علمی میتوانند محتوای دقیق و اثربخشی برای رسانهها فراهم آورند. انتشار نتایج پژوهشها در رسانهها، بستری برای ارتباط مؤثر میان پژوهشگران و جامعه ایجاد میکند و توانایی روایتگری علمی را در قالبی جذاب و قابلفهم برای مخاطبان عمومی تقویت میکند. همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، این توانایی در انتقال پیام، حتی از ابزارهای نظامی نیز پیشی میگیرد و ضرورت توجه به پیوند پژوهش و رسانه را دوچندان میسازد.
متأسفانه، مراکز علمی و پژوهشی در ایران بهندرت از ظرفیت رسانهای خود بهطور مطلوب بهره میبرند. نبود استراتژی جامع رسانهای، کمبود نیروی انسانی متخصص در اطلاعرسانی علمی، عدم تخصیص بودجه کافی و مناسب و عدم استفاده از ابزارهای نوین رسانهای از جمله مشکلات اساسی هستند. علاوه بر این، بسیاری از این مراکز نتوانستهاند یافتههای خود را در قالبهایی جذاب و تأثیرگذار برای عموم جامعه ارائه دهند. این ضعفها، در تناقض با توصیه رهبر انقلاب مبنی بر «دقت، تلاش و ابتکار مضاعف» در عرصه رسانهای است. برای رفع این کاستیها، مراکز پژوهشی باید با تدوین سیاستهای رسانهای مؤثر و استفاده از متخصصان حوزه رسانه و ارتباطات علمی، گامهای جدی بردارند.
در جهان، مراکز علمی و پژوهشی پیشرو اهمیت رسانهها را بهخوبی درک کردهاند و از آن بهعنوان ابزاری راهبردی بهره میگیرند. دانشگاه MIT با تولید محتواهای جذاب علمی برای رسانههای معتبر همچون National Geographic نمونهای از این تعامل سازنده است. همچنین، پژوهشکده CNRS در فرانسه با تولید مستندهای علمی در تلویزیون، یافتههای خود را به زبان ساده به مخاطبان ارائه میکند. در آمریکا، اندیشکدههایی مانند RAND Corporation با همکاری رسانهها تحلیلهای عمیق خود را در قالب برنامههای خبری و تحلیلی به جامعه انتقال میدهند. این نمونهها نشان میدهد که رسانهها میتوانند پلی میان علم و جامعه باشند و همانگونه که رهبر انقلاب اشاره کردند، روایتگری مؤثری را ارائه دهند که بر افکار عمومی تأثیر بگذارد.
در نتیجه پیام رهبر انقلاب اسلامی، بر نقش بیبدیل رسانه در «پیکارهای کنونی جهان» تأکید دارد و یادآور میشود که روایتگری و انتقال پیام، عنصری کلیدی در تعیین سرنوشت رقابتهای جهانی است. در این راستا، پیوند پژوهش و رسانه میتواند فرصتی برای ترویج فرهنگ علمی، تقویت اعتماد عمومی، و تسریع در توسعه کشور فراهم آورد. مراکز علمی و پژوهشی داخلی باید با استفاده از تجارب بینالمللی، بهرهگیری از متخصصان رسانهای، و تدوین سیاستهای اطلاعرسانی کارآمد، نقش خود را در این میدان ایفا کنند. دقت، تلاش، و ابتکار مضاعف در این عرصه، همانگونه که رهبر انقلاب توصیه کردند، راهگشای اثرگذاری بیشتر در میدان روایتگری جهانی خواهد بود.