تعلیق فرآیند قانونگذاری از طریق اظهارنظر مجمل شورای نگهبان نسبت به مصوبه
پژوهشکده شورای نگهبان به‌عنوان بازوی پژوهشی این شورا، با هدف تحلیل ابعاد مختلف نظرات شاخص شورای نگهبان و نیز کشف ظرفیت‌های این شورا در تحول و تکامل نظام حقوقی و آسیب‌شناسی مسائل مهم و تأثیرگذار آن از خلال بازخوانی این نظرات و با بهره‌گیری از تجارب بررسی و نقد نظرات نهادهای دادرس اساسی در سایر کشورها، طرح پژوهشی «بازخوانی تحلیلی نظرات شاخص شورای نگهبان» را در قالب سلسله نشست‌هایی طراحی کرد که دستاوردهای آن هم‌اکنون پیش روی اندیشمندان و پژوهشگران قرار دارد. منظور از «نظرات شاخص» در این طرح، آن دسته از نظراتی است که بر نظام حقوقی تأثیری ویژه داشته‌اند؛ یا تحولی بنیادین در نظام حقوقی را رقم زده‌اند، یا شکل‌گیری رویه‌ای نوین را سبب شده‌اند و یا رویکردی خلاف رویکردهای مشهور را در پیش گرفته‌اند.
یازدهمین گزارش از سلسله جلسات بررسی نظرات شاخص شورای نگهبان که تحقیق و تنظیم آن توسط آقای سیدحسن حیدری انجام شده است، به جلسه برگزارشده درباره اظهارنظر شماره۹۶/۱۰۰/۱۴۱۸مورخ ۲۰/۳/۱۳۹۶ شورای نگهبان پیرامون لایحه «معاهده استرداد مجرمین بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری کره» مصوب ۱۹/۱۲/۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی، با موضوع «تعلیق فرآیند قانونگذاری از طریق اظهارنظر مجمل شورای نگهبان نسبت به مصوبه» اختصاص دارد.
حکم مذکور در اصل ۴ قانون اساسی مبنی بر ضرورت ابتنای تمامی قوانین و مقررات کشور بر اساس موازین اسلامی، با حکم مذکور در اصول ۹۴ و ۹۵ قانون اساسی که بر پایه ضرورت وجود نظم و انتظام حقوقی در نظام حکمرانی کشور، شورای نگهبان را موظف کرده است در مدت زمان معین نسبت به مصوبات مجلس اظهار نظر کند، در برخی از موارد تلاقی داشته و ترجیح هر یک از این احکام بر دیگری، می‌تواند در امکان یا عدم امکان اظهارنظر اجمالی از سوی شورای نگهبان در بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی، اثرگذار باشد.
براساس این گزارش مباحث مطرح شده در جلسه، ذیل سه محور بیان شده‌اند؛ در محور اول به پرسش‌هایی در خصوص امکان‌سنجی اظهارنظر اجمالی از سوی شورای نگهبان پرداخته شده است، در محور دوم نکات مربوط به نسبت میان اصول ۹۴ و ۹۵ با اصل ۴ قانون اساسی مطرح شده و واپسین محور نیز به بحث وضعیت حقوقی مصوبه مجلس شورای اسلامی در صورت عدول شورای نگهبان از مغایر دانستن آن با موازین شرع اختصاص یافته است.
در پایان ذکر این نکته لازم است که این گزارش، حاصل جمع‌بندی نظرات اعضای حاضر در جلسه است و بیانگر نظر پژوهشکده شورای نگهبان نیست و پژوهشکده شورای نگهبان با انتشار این گزارش‌ها، تجربه این طرح پژوهشی مبتکرانه را با صاحب‌نظران عرصه حقوق عمومی به اشتراک می‌گذارد.
تعلیق فرآیند قانونگذاری از طریق اظهارنظر مجمل شورای نگهبان نسبت به مصوبه