حدود صلاحیت قانونگذاری مجلس در قلمرو اختصاصی شرعی ولی‌فقیه
پژوهشکده شورای نگهبان به‌عنوان بازوی پژوهشی این شورا، با هدف تحلیل ابعاد مختلف نظرات شاخص شورای نگهبان و نیز کشف ظرفیت‌های این شورا در تحول و تکامل نظام حقوقی و آسیب‌شناسی مسائل مهم و تأثیرگذار آن از خلال بازخوانی این نظرات و با بهره‌گیری از تجارب بررسی و نقد نظرات نهادهای دادرس اساسی در سایر کشورها، طرح پژوهشی «بازخوانی تحلیلی نظرات شاخص شورای نگهبان» را در قالب سلسله نشست‌هایی طراحی کرد که دستاوردهای آن هم‌اکنون پیش روی اندیشمندان و پژوهشگران قرار دارد. منظور از «نظرات شاخص» در این طرح، آن دسته از نظراتی است که بر نظام حقوقی تأثیری ویژه داشته‌اند؛ یا تحولی بنیادین در نظام حقوقی را رقم زده‌اند، یا شکل‌گیری رویه‌ای نوین را سبب شده‌اند و یا رویکردی خلاف رویکردهای مشهور را در پیش گرفته‌اند.
هشتمین گزارش از سلسله جلسات بررسی نظرات شاخص شورای نگهبان که تحقیق و تنظیم آن توسط حمزه خسروی انجام شده است به جلسه برگزارشده درباره اظهار نظر شماره ۳۶۳۷۴/۳۰/۸۸ مورخ ۱۱/۸/۱۳۸۸ و نظر شماره ۳۷۷۵۷/۳۰/۸۸ مورخ ۲۶/۱۲/۱۳۸۸ شورای نگهبان درباره لایحه «حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست»، اختصاص دارد.
«حدود صلاحیت قانونگذاری مجلس در قلمرو اختصاصی شرعی ولی‌فقیه» موضوعی است که در این جلسه مطرح شده و حاضران درباره اظهار نظر یادشده بحث کرده‌اند. شورای نگهبان در نظر شاخص موضوع این جلسه ، سرپرستی کودکان بی‌سرپرست و یا بد‌سرپرست را شرعا بر عهده ولی‌امر دانسته است و مجلس را برای قانونگذاری ابتدایی در رابطه با این موضوع صالح نمی‌داند. در این گزارش، این موضوع از ابعاد مختلف واکاوی شده و نتیجه مباحث در آن منعکس شده است.
براساس این گزارش مباحث مطرح شده در جلسه، ذیل پنج عنوان تقسیم شده‌اند؛ در بخش اول نظرات مختلفی که در رابطه با جایگاه و ماهیت امور حسبه در نظریه ولایت مطلقه فقیه مطرح شده آمده است و در بخش دوم، نظرات در رابطه با صلاحیت عام قانونگذاری مجلس و نسبت این صلاحیت با صلاحیت رهبری در امور حسبه ذکر شده است. با توجه به این‌که در بند (۱) اصل (۱۵۶) قانون اساسی «اخذ تصمیم و اقدام لازم در آن قسمت از امور حسبیه، که قانون معین می کن.» از وظایف قوه قضاییه ذکر شده است، نسبت این موضوع با صلاحیت ولی‌فقیه در امور حسبه موضوع بخش سوم است. نظرات در رابطه با صلاحیت و نوع مواجهه شورای نگهبان با موضوعات مربوط به امور حسبه در بخش چهارم ذکر شده است و در بخش آخر نیز آثار و نتایج عملی تفکیک بین شئون اختصاصی ولی‌فقیه و سایر شئون ایشان توسط شورای نگهبان بررسی شده است.
در پایان ذکر این نکته لازم است که این گزارش، حاصل جمع‌بندی نظرات اعضای حاضر در جلسه است و بیانگر نظر پژوهشکده شورای نگهبان نیست و پژوهشکده شورای نگهبان با انتشار این گزارش‌ها، تجربه این طرح پژوهشی مبتکرانه را با صاحب‌نظران عرصه حقوق عمومی به اشتراک می‌گذارد و از آنها دعوت می‌کند با بیان نواقص موجود، به ارتقای کیفی این طرح کمک کنند.