تشریح دلایل بروز ایرادات در حکمرانی چندسطحی
به گزارش مرکز رسانه پژوهشکده شورای نگهبان، در ادامه برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی «حکمرانی؛ از نظر تا عمل» که به همت پژوهشکده شورای نگهبان برگزار می‌شود، «تعارضات نهادی در حکمرانی چندسطحی جمهوری اسلامی ایران و چالش قفل‌شدگی سیاستی» با حضور دکتر محمدصادق امامیان، هم‌بنیانگذار اندیشکده حکمرانی شریف و عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر و جمعی از پژوهشگران پژوهشکده شورای نگهبان بررسی شد.
در ابتدای این نشست امامیان با بیان اینکه به حکمرانی چند سطحی معتقد است گفت:یک سطح از این حکمرانی تحت تاثیر اتفاقات بین‌المللی است که البته در کشورما خیلی به رسمیت شناخته نمی‌شود، زیرا بسیاری از این توافقات، مداخله‌ای در تصمیمات حاکمیتی ما ندارد.
وی لایه دیگر از حکمرانی در کشور را لایه غیر انتخابی نامید و تاکید کرد: البته این عنوان، تعبیر دقیقی نیست زیرا ما معتقدیم سازوکار انتخاب مردم در تمامی شئون اداره کشور تاثیر دارد، اما به هرحال، این لایه از حکمرانی به رهبری و نهادهای زیرمجموعه آن مثل مجمع تشخیص مصلحت و نظایر آن اطلاق می‌شود.
سطح بعدی از حکمرانی از نگاه هم‌بنیانگذار اندیشکده حکمرانی شریف، لایه انتخابی مثل دولت، مجلس شورای اسلامی، شوراهای اسلامی شهر و روستا وزیرمجموعه اینهاست. همچنین به گفته امامیان پس از پذیرش اصل ۴۴ قانون اساسی در چند سال قبل، عملا واقعیت حضور بخش خصوصی در اداره کشور را پذیرفته‌ایم که این هم سطحی دیگر از حکمرانی است.
مشاور وزیر ارتباطات در ادامه با بیان اینکه جریانات لیبرال دموکرات در دنیا جزو منتقدین حکمرانی چند سطحی هستند افزود: در داخل کشور ما هم اشخاصی با ویژگی‌های جریان مزبور جزو منتقدین این نوع حکمرانی هستند.
امامیان با تاکید براینکه حکمرانی چند سطحی در مقام نظر قابل دفاع است اما در مقام عمل سبب بروز انتقادات قابل توجهی شده است گفت: فارغ از سوگیری‌های سیاسی، این حکمرانی عامل انتقادات متعددی شده است، از جمله اینکه میزان هزینه‌ای که بابت رشد و توسعه می‌دهیم با هم تطابق ندارد، مثلا طبق آمار، سالانه حدود ۲۵۰میلیارد دلار درآمد از منابع خدادادی داریم اما آیا به این میزان رفاه و سطح معیشت مردم افزایش یافته است؟
عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر یکی دیگر از انتقادات به حکمرانی یادشده را بیان شعارهای بزرگ در اداره کشور دانست و پرسید ما در عمل چقدر توانسته‌ایم به این شعارها جامه عمل بپوشانیم؟
وی در عین حال با تاکید بر اینکه ما حتما در طول دوران جمهوری اسلامی دستاوردهای قابل توجهی هم داشته‌ایم افزود: البته در همین دوران هم با نقایصی مواجه بوده‌ایم که باید ببینیم ریشه این نقایص به کجا برمی‌گردد.
امامیان با اشاره به اینکه گروه‌ها و شخصیت‌های مختلف سیاسی و فکری دلایل گوناگونی برای این نقایص برمی‌شمارند گفت: براین اساس برخی معتقدند ریشه این ایرادات در این است که ما تطبیق کاملی با احکام اسلامی در اداره کشور نداشته‌ایم. گروه دیگر عدم اتکای کافی و وافی به مشارکت مردم یا عدم تعامل مثبت ما با دنیا را ریشه این ایرادات می دانند. بنده هیچ کدام از اینها را رد نمی‌کنم اما معتقدم یکی از دلایل مهم نبود ساخت سیاسی در کشور است.
وی در توضیح بیشتر مفهوم نبود ساخت سیاسی در کشور گفت: ما هنوز پس از گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب، تلاش برای کسب قدرت سیاسی را نپذیرفته‌ایم و برهمین مبنا همچنان تشکیل حزب سیاسی را به رسمیت نمی‌شناسیم، هرچند در قانون اجازه تحزب را داده‌ایم اما در عمل خلاف آن حرکت می‌کنیم یا اجازه ساماندهی و شفافیت کار سیاسی را نمی‌دهیم.
مشاور وزیر ارتباطات در ادامه به تشریح مدل سیاسی چین پرداخت و گفت: در این کشور با اینکه دموکراسی غربی هم ندارد اما لایه سیاسی بسیار قوی دارد که توسعه اقتصادی اعجاب‌انگیزش برخاسته از همین مدل سیاسی است، یعنی هرکس می‌خواهد وارد قدرت سیاسی شود می‌داند باید از کجا شروع کند، چه اقداماتی را در دستور کار قرار دهد، چه افرادی را در چه پست‌هایی قرار دهد و خلاصه، جزییات کار تشکیلاتی سیاسی را می‌داند.
امامیان سپس با بیان اینکه بسیاری از روسای جمهور ما تا پیش از انتخاب توسط مردم، بسیاری از وزرای‌شان را به طور کامل نمی‌شناختند یا اساسا تا قبل از انتخاب، فهرستی از افراد شایسته برای پست‌های مختلف نداشتند افزود: یکی از دلایل اصلی این نقیصه همان عدم شکل‌گیری ساخت سیاسی حرفه‌ای، نظامند، شفاف و کارآمد است که سبب بروز وضعیت فعلی در کشور شده است.
در ادامه این نشست، تعدادی از پژوهشگران به طرح سوالاتی درباره نظریه نبود ساخت سیاسی در کشور پرداختند که عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر به آنها پاسخ داد.