مراسم نکوداشت هفته پژوهش توسط پژوهشکده شورای نگهبان برگزار شد.
مراسم نکوداشت هفته پژوهش با سخنرانی آیت‌الله جنتی دبیر شورای نگهبان، دکتر ره پیک عضو حقوقدان و رئیس پژوهشکده شورای نگهبان و آیت الله شب‌زنده‌دار عضو فقیه شورای نگهبان روز چهارشنبه (۲۸ آذر) در ساختمان سابق مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
دکتر ره پیک در ابتدای این مراسم با اشاره به هدف برگزاری این همایش، گفت: شورای نگهبان تلاش می‌کند از طریق ارائه کارهای پژوهشی و معرفی این فعالیت‌ها با دستگاه‌ها و سایر نهادهای اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران و همچنین با پژوهشگران و دانشگاهیان ارتباط بیشتری برقرار کند.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان ادامه داد: در جلسه‌ای که سال پیش نیز برگزار شد، نشان داد که این ارتباط با سایر نهادها و پژوهشگران مفید بوده و آثار و برکات زیادی داشته است که امیدواریم برگزاری این همایش نیز این ارتباط را مفیدتر کند.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان با اشاره به اینکه همه نظام‌های سیاسی ساختارهای خود را بر ارزش‌های اساسی و بنیادین مبتنی می‌کنند که محل ظهور این ارزشها، قانون اساسی است، تصریح کرد: همه مجموعه‌ها و حتی نهاد جامعه نسبت به رعایت و مراقبت از ارزشها و قانون اساسی وظایفی دارند.
دکتر ره‌پیک افزود: در قوانین اساسی کشورهای مختلف مکانیزم خاصی برای مراقبت از ارزشها پیش بینی می‌شود و در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شورای نگهبان برای رعایت و نگهبانی از شرع مقدس و قانون اساسی ایجاد شده است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان ادامه داد: سایر دستگاه‌ها نظیر مجلس نیز موظف به رعایت قانون اساسی هستند، اگرچه مرجع تشخیص شورای نگهبان است.
وی با طرح سؤالی مبنی بر اینکه شورای نگهبان چگونه به وظیفه خود در حفاظت از قانون اساسی عمل می‌کند با بیان اینکه در اینجا تشخیص مهم است، اظهار داشت: تشخیص یعنی نسبت‌سنجی بین مصادیقی که در بیرون به عنوان قانون وجود دارد با اصول قانون اساسی و شرع مقدس.
وی با اشاره به اینکه تحلیل صحیح ارزشها و در طرف مقابل نسبت‌سنجی بیرونی، کار بسیار سنگینی است، گفت: شورای نگهبان در بخش حقوقی و فقهی برای بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی، استفساریه‌ها، سؤالات و پرونده‌های دیوان عدالت اداری لازم است موضوعات را تحلیل کند تا کار خود را انجام دهد و از طریق پژوهش این کار را انجام می‌دهد.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان درباره لوایح چهارگانه (FATF) ابراز داشت: برخی‌ها طوری مطرح کردند که این موضوع با کم دقتی و سطحی مورد بررسی قرار گرفته است، در حالیکه یکی از نهادهایی که بیشترین بررسی را انجام داد، شورای نگهبان بود. درباره کنوانسیون پالرمو هم همینطور بود. حتی برخی از مسئولان دولتی هم که در جلسات ما شرکت کردند به اشراف شورای نگهبان اذعان داشتند. مطالعات حقوقی و فقهی زیادی در قم و تهران انجام شد. با موافقان و مخالفان CFT جلساتی هم برگزار شد.
وی با اشاره به نقش پژوهشکده شورای نگهبان در بررسی مصوبات، آن را پیشینی عنوان و خاطرنشان کرد: مصوبات ابتدا در پژوهشکده و نیز مجمع مشورتی فقهی بررسی و سپس در جلسه شورای نگهبان مورد بررسی قرار می‌گیرد که تا امروز ١٢٠٠ گزارش در بررسی پیشینی مصوبات در پژوهشکده تهیه شده است.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان افزود: از سال گذشته ارتباط پژوهشکده با مجلس افزایش یافته که نمونه بارز آن همکاری برای اصلاح قانون انتخابات بود. البته نباید کارهایی که انجام شد ناتمام بماند باید از آن زحمات استفاده شود.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به عملکرد پژوهشکده شورای نگهبان با بیان اینکه سامانه نظرات شورای نگهبان که سال قبل رونمایی شد روزانه ۱۲ هزار بازدیدکننده دارد، اظهار داشت: در ٢ یا ٣ سال اخیر نیز بیش از ٩٠ کارگاه آموزشی برای آشنایی با نظرات و عملکرد شورای نگهبان با حضور بیش از ٣ هزار نفر از دانشجویان تشکیل شده است.
در ادامه مراسم آیت الله شب زنده دار عضو فقیه شورای نگهبان به سخنرانی پرداختند و با اشاره به اینکه در زمان حکومت الهی نباید بی‌طرف بود گفت: عزت اسلام که همان قوانین و دستوراتی است که خداوند برای هدایت بشر نازل فرموده و در دسترس انسان‌ها قرار داده، در این است که آنچه قوانین اسلام است، شناخته شود و درست، بی کم و کاست به شکل قانون درآید و در جامعه پیاده و به آن عمل شود.
عضو فقیه شورای نگهبان ضمن اشاره به دیدار اعضای این شورا با رهبر معظم انقلاب که معظم‌له سفارش مهمی فرمودند که شما باید نسبت به احکام دین تعصب داشته باشید، گفت: مقام معظم رهبری فرمودند: مجریان هنگامی که به بن‌بست‌های ابتدایی برخورد می‌کنند، ممکن است فوراً ذهنشان به سمت راه‌حل‌های ثانوی و اضطراری برای برون‌رفت از آن مشکل برود؛ اما شما (اعضای شورای نگهبان) که مجری نیستید و این دغدغه‌ها را ندارید، لذا باید تعصب بورزید.
وی ادامه دارد: معظم‌له تأکید داشتند هنگامی که شما آنچه متن حکم الهی و حکم اسلام است را اصرار کنید، قهراً مجریان راه‌حل‌های صحیح و درستی را برای آن پیدا خواهند کرد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار تصریح کرد: مسأله حفاظت از احکام الهی، مسأله‌ای بسیار مهم و اساسی است؛ چرا که پایه و اساس تشکیل حکومت اسلامی نیز به جهت احیاء و اجرای آن بوده است.
وی با بیان اینکه حداقل در سه ساحت می‌توان پژوهش را تصور کرد، گفت: ساحت اول پژوهش در راستای کشف کُبْرَیات و مسائل اساسی می‌باشد که ممکن است تاکنون کشف نشده باشد. ساحت دوم این است که در همان کُبْرَیات کشف‌شده، بازنگری انجام شود که آیا در آن خطایی رخ داده است یا خیر؟ آیا احتیاج به قیودی جهت اضافه کردن و یا کاستن وجود دارد یا ندارد؟ ساحت سوم پژوهش این است که در مقام تطبیق در مصادیق و موارد آن کُبْرَیات، پژوهش و دقت شود؛ چون در بسیاری از موارد، تطبیق آشکار و روشن نیست.
وی افزود: در ساحت سوم درست است که قانون (کبری) روشن باشد، اما در بسیاری از موارد، تطبیق آن بر مورد یا مصداق نیاز به دقت، پژوهش، استدلال و نظر دارد.
عضو فقیه شورای نگهبان گفت: بیشتر همّ و تلاش فقهای شورای نگهبان و همچنین مجمع مشورتی فقهی در ساحت سوم است؛ یعنی کُبْرَیاتی که فقهای عظام آنها را استنباط کرده‌اند، نظرات مقام معظم رهبری و امام رضوان‌الله تعالی علیه و فقهای مشهور که توسط این بزرگواران کشف شده است را أخذ می‌کنند، و در مقام تطبیق مصوبات مجلس محترم یا موارد دیگری که به حسب قانون به شورای نگهبان ارجاع می‌شود را با این کُبْرَیات تطبیق می‌دهند.
وی افزود: البته مواردی نیز پیش می‌آید که نیاز است در همان کُبْرَیات بررسی انجام شود؛ به عنوان مثال این مسأله مطرح بود که آیا در دادگاه‌ها قضات محترم می‌توانند نسبت به ادیان یا مذاهب دیگر حکم کنند؟ و قضات در این موارد چگونه باید برخورد کنند؟ این از نظر کُبْرَوی که چه وظیفه‌ای در این موارد وجود دارد، فتوای مسَلّم و روشنی وجود نداشت؛ لذا در مجمع مشورتی فقهی مدتی روی این مسأله کار شد و آیت‌الله مؤمن حفظه‌الله رساله‌ای در این باب تدوین کردند و به جلسات مجمع می‌آوردند که آن زمان حضرت آیت‌الله هاشمی شاهرودی شفاه‌الله‌تعالی نیز حضور داشت و بحث‌های بسیار مفیدی در مجمع مشورتی فقهی در این خصوص انجام شد. بنابراین بیشتر کار مجمع مشورتی فقهی تطبیق بر آن کبریات است و در خود کبریات بحث نمی‌شود، مگر در چنین مواردی که اشاره شد.
وی با بیان اینکه اکنون چهل سال از تشکیل حکومت اسلامی و الهی می‌گذرد، گفت: مقصد اصلی تشکیل این حکومت، اجرای احکام الهی است؛ اما در حال حاضر قوانین فراوانی که مربوط به زمان طاغوت است، وجود دارد که در آن زمان اهتمامی به تحفظ احکام الهی وجود نداشته و بسیاری از این قوانین که اکنون مجراست مشتمل بر احکام خلاف شرع می‌باشد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار با بیان اینکه دو یا سه سال پیش، مقام معظم رهبری از مجمع مشورتی فقهی خواستند تا آن قواعد و مصوبات مجلس قبل از انقلاب مورد بررسی قرار گیرد، گفت: بیش از ٢٠ قانون توسط مجمع مشورتی فقهی مورد بررسی قرار گرفته که الان نیز مشغول بررسی قانون مدنی هستیم و تاکنون دو سوم از این قانون مورد بررسی قرار گرفته است.
وی با اشاره به بررسی‌های انجام شده در مورد قانون مدنی، تصریح کرد: با توجه به اتقانی که در قانون مدنی وجود دارد و نویسندگان این قانون امثال آقای عصار، انسان‌های فرهیخته و نسبتاً ملایی بوده‌اند اما در عین حال به خاطر تفاوت فتواهایی که پیدا شده و یا ممکن است در اینگونه موارد هم توجه کافی نشده باشد، مواردی در همین قانون مدنی وجود دارد که خلاف شرع تشخیص داده شده است.
در انتهای مراسم نیز آیت‌الله جنتی دبیر شورای نگهبان، ضمن تسلیت وفات حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام، گفت: وحدت و حوزه و دانشگاه امری مهم است. قبل از پیروزی انقلاب جدایی بین حوزه و دانشگاه وجود داشت.
دبیر شورای نگهبان افزود: در آن مقطع حوزویان معتقد بودند دانشگاه وجهه و رنگ دینی ندارد و غرب‌زده است. دانشگاهیان نیز معتقد بودند حوزه به درد مردم نمی‌خورد و باید به سراغ فرهنگ، علوم و صنایع غربی رفت.
وی با اشاره به نقش تأثیرگذار آیت‌الله مطهری، آیت‌الله بهشتی و آیت‌الله مفتح در برقراری رابطه قوی و ایجاد وحدت میان حوزه و دانشگاه اظهار داشت: حوزه و دانشگاه باید همدیگر را به خوبی بشناسند و با همکاری هرچه تمام‌تر در جهت موفقیت‌های چشم‌گیرتری قدم بردارند.
آیت‌الله جنتی با بیان اینکه مجمع مشورتی فقهی و مجمع مشورتی حقوقی از نعمت‌های خداوند به شورای نگهبان است، افزود: مجمع مشورتی فقهی با ارشاد مقام معظم رهبری تأسیس شد و پایه‌گذار مجمع مشورتی حقوقی نیز آیت‌الله هاشمی شاهرودی است که برای شفای ایشان دعا می‌کنیم که خداوند سلامتی عاجل به ایشان عطا فرماید.
وی تصریح کرد: مجمع مشورتی حقوقی با عنوان مرکز تحقیقات فعالیت خود را آغاز کرد که بعداً به پژوهشکده شورای نگهبان تغییر یافت که این مجموعه برکات بسیاری داشته است و تقریباً به یک معنا تشکیلات اداری و تشکیلات گوناگون شورای نگهبان را احیاء کرده است.
دبیر شورای نگهبان به موضوع‌شناسی پژوهشکده شورای نگهبان اشاره کرد و گفت: این پژوهشکده در خصوص مصوبات مجلس، استفساریه‌ها، نامه‌های دیوان عدالت اداری به عنوان بازوی مشورتی، نظرات خود را به شورای نگهبان ارسال می‌کند.
وی افزود: پژوهشکده شورای نگهبان برای اظهارنظرات خود از دستگاه‌های مربوطه دعوت می‌کند و نظرات و دلایل آنها را راجع به مصوبه می‌گیرد و پس از بررسی و تحقیقات لازم، نتایج و نظرات خود را ارائه می‌نماید.
آیت‌الله جنتی با اشاره به پیشنه‌ی شورای نگهبان، گفت: این نهاد پس از انقلاب تأسیس شد که سابقه و پیشینه‌ای مانند سایر دستگاه‌ها مانند مجلس و دولت در ایران نداشته است؛ لذا این نهاد به مرور با توجه به ضرورت انتشار مشروح مذاکرات، اقدام به پیاده‌سازی و انتشار مشروح مذاکرات شورای نگهبان از ابتدای تأسیس کرده که قریب به یکصدوبیست هزار صفحه از این مشروح مذاکرات در دست تدوین و تنقیح است.
وی یکی دیگر از اقدامات پژوهشکده شورای نگهبان را تبیین جایگاه این نهاد معرفی کرد و گفت: هرچند اعضاء و سخنگوی شورای نگهبان مصاحبه‌هایی دارند و در تبیین جایگاه شورا ایفای نقش می‌کنند اما پژوهشکده به طور کامل در همه زمینه‌ها شورای نگهبان را معرفی و تحقیقات علمی را به دانشگاهیان و حوزویان عرضه می‌کند.
آیت‌الله جنتی با بیان اینکه کاندیداهای نمایندگی مجلس باید به مسائل علمی و تحقیقاتی آشنا باشند، گفت: متأسفانه برخی به ابتدائی‌ترین مسائل مربوط به مجلس آشنایی ندارند و چه بسا برخی اصلاً یک بار متن قانون اساسی را نخوانده باشند.
دبیر شورای نگهبان در ادامه گفت: آیا این نماینده که درباره مسائل پیچیده اقتصادی که می‌خواهد رأی بدهد، اطلاعات دارد؟ درباره مشکلات جامعه از جمله گرانی‌ها و تورم که مجلس می‌تواند برای حل آن سهم و نقش داشته باشد، آگاهی دارد؟
وی افزود: مجلس باید بررسی و پژوهش کند که چه چیز و چه کسانی مسبب مشکلات اقتصادی هست، حال بعد از بوجود آمدن این مشکلات راه حل برون رفت از آن چیست؟
آیت‌الله جنتی با تأکید بر لزوم آگاهی نامزدهای نمایندگی مجلس به قانون اساسی و مسائل مختلف مجلس و وظایف خود و آشنایی با کمیسیون‌های مختلف، پیشنهاد داد تا نامزدهای نمایندگی مجلس قبل از ورود به مجلس دوره‌های آموزشی را بگذرانند.
وی گفت: این طرح به نظر مناسب است تا مجلس بعد از مطالعه آن، درباره آن طرح بدهد که در این صورت آینده مجلس بهتر خواهد شد.
دبیر شورای نگهبان با اشاره به اینکه الان مجلس در آستانه بررسی بودجه کشور است، افزود: نمایندگان چقدر به مسائل بودجه که رگ حیاتی مملکت است آشنایی دارند، یعنی کجا و چقدر باید هزینه شود و نظارت کند تا دولت بودجه را در جای مناسب هزینه و از مصارف غیر ضروری جلوگیری نماید.
دبیر شورای نگهبان در پایان از مشکلات کنونی کشور به عدم کادرسازی در دستگاه‌های گوناگون اشاره کرد و با قدردانی از تلاش‌های پژوهشکده شورای نگهبان که بسیار موفق بوده است، گفت: جوانان متعهد این پژوهشکده، انقلابی و متدین هستند که بی‌طمع مشغول فعالیت علمی هستند.
در انتهای این مراسم از «سامانه اینترنتی مشروح مذاکرات شورای نگهبان» رونمایی شد. در ادامه نیز از کتاب "شورای نگهبان؛ نظارت بر انتخابات" که بحث و بررسی پیرامون وظیفه شورای نگهبان در نظارت بر انتخابات و پاسخ به شبهات در این خصوص پرداخته است رونمایی شد. دو کتاب دیگر تحت عنوان "نظرات شرعی شورای نگهبان" و نیز "شرح قانون اساسی" (در ۵ جلد) دیگر آثار پژوهشکده بودند که توسط دبیر محترم شورای نگهبان از آنها رونمایی شد.
لازم به ذکر است در حاشیه این همایش، نمایشگاه فعالیت‌ها و دستاوردهای پژوهشکده شورای نگهبان به منظور معرفی عملکرد و آثار پژوهشکده برپا شد.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان ادامه داد: در جلسه‌ای که سال پیش نیز برگزار شد، نشان داد که این ارتباط با سایر نهادها و پژوهشگران مفید بوده و آثار و برکات زیادی داشته است که امیدواریم برگزاری این همایش نیز این ارتباط را مفیدتر کند.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان با اشاره به اینکه همه نظام‌های سیاسی ساختارهای خود را بر ارزش‌های اساسی و بنیادین مبتنی می‌کنند که محل ظهور این ارزشها، قانون اساسی است، تصریح کرد: همه مجموعه‌ها و حتی نهاد جامعه نسبت به رعایت و مراقبت از ارزشها و قانون اساسی وظایفی دارند.
دکتر ره‌پیک افزود: در قوانین اساسی کشورهای مختلف مکانیزم خاصی برای مراقبت از ارزشها پیش بینی می‌شود و در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شورای نگهبان برای رعایت و نگهبانی از شرع مقدس و قانون اساسی ایجاد شده است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان ادامه داد: سایر دستگاه‌ها نظیر مجلس نیز موظف به رعایت قانون اساسی هستند، اگرچه مرجع تشخیص شورای نگهبان است.
وی با طرح سؤالی مبنی بر اینکه شورای نگهبان چگونه به وظیفه خود در حفاظت از قانون اساسی عمل می‌کند با بیان اینکه در اینجا تشخیص مهم است، اظهار داشت: تشخیص یعنی نسبت‌سنجی بین مصادیقی که در بیرون به عنوان قانون وجود دارد با اصول قانون اساسی و شرع مقدس.
وی با اشاره به اینکه تحلیل صحیح ارزشها و در طرف مقابل نسبت‌سنجی بیرونی، کار بسیار سنگینی است، گفت: شورای نگهبان در بخش حقوقی و فقهی برای بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی، استفساریه‌ها، سؤالات و پرونده‌های دیوان عدالت اداری لازم است موضوعات را تحلیل کند تا کار خود را انجام دهد و از طریق پژوهش این کار را انجام می‌دهد.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان درباره لوایح چهارگانه (FATF) ابراز داشت: برخی‌ها طوری مطرح کردند که این موضوع با کم دقتی و سطحی مورد بررسی قرار گرفته است، در حالیکه یکی از نهادهایی که بیشترین بررسی را انجام داد، شورای نگهبان بود. درباره کنوانسیون پالرمو هم همینطور بود. حتی برخی از مسئولان دولتی هم که در جلسات ما شرکت کردند به اشراف شورای نگهبان اذعان داشتند. مطالعات حقوقی و فقهی زیادی در قم و تهران انجام شد. با موافقان و مخالفان CFT جلساتی هم برگزار شد.
وی با اشاره به نقش پژوهشکده شورای نگهبان در بررسی مصوبات، آن را پیشینی عنوان و خاطرنشان کرد: مصوبات ابتدا در پژوهشکده و نیز مجمع مشورتی فقهی بررسی و سپس در جلسه شورای نگهبان مورد بررسی قرار می‌گیرد که تا امروز ١٢٠٠ گزارش در بررسی پیشینی مصوبات در پژوهشکده تهیه شده است.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان افزود: از سال گذشته ارتباط پژوهشکده با مجلس افزایش یافته که نمونه بارز آن همکاری برای اصلاح قانون انتخابات بود. البته نباید کارهایی که انجام شد ناتمام بماند باید از آن زحمات استفاده شود.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به عملکرد پژوهشکده شورای نگهبان با بیان اینکه سامانه نظرات شورای نگهبان که سال قبل رونمایی شد روزانه ۱۲ هزار بازدیدکننده دارد، اظهار داشت: در ٢ یا ٣ سال اخیر نیز بیش از ٩٠ کارگاه آموزشی برای آشنایی با نظرات و عملکرد شورای نگهبان با حضور بیش از ٣ هزار نفر از دانشجویان تشکیل شده است.
در ادامه مراسم آیت الله شب زنده دار عضو فقیه شورای نگهبان به سخنرانی پرداختند و با اشاره به اینکه در زمان حکومت الهی نباید بی‌طرف بود گفت: عزت اسلام که همان قوانین و دستوراتی است که خداوند برای هدایت بشر نازل فرموده و در دسترس انسان‌ها قرار داده، در این است که آنچه قوانین اسلام است، شناخته شود و درست، بی کم و کاست به شکل قانون درآید و در جامعه پیاده و به آن عمل شود.
عضو فقیه شورای نگهبان ضمن اشاره به دیدار اعضای این شورا با رهبر معظم انقلاب که معظم‌له سفارش مهمی فرمودند که شما باید نسبت به احکام دین تعصب داشته باشید، گفت: مقام معظم رهبری فرمودند: مجریان هنگامی که به بن‌بست‌های ابتدایی برخورد می‌کنند، ممکن است فوراً ذهنشان به سمت راه‌حل‌های ثانوی و اضطراری برای برون‌رفت از آن مشکل برود؛ اما شما (اعضای شورای نگهبان) که مجری نیستید و این دغدغه‌ها را ندارید، لذا باید تعصب بورزید.
وی ادامه دارد: معظم‌له تأکید داشتند هنگامی که شما آنچه متن حکم الهی و حکم اسلام است را اصرار کنید، قهراً مجریان راه‌حل‌های صحیح و درستی را برای آن پیدا خواهند کرد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار تصریح کرد: مسأله حفاظت از احکام الهی، مسأله‌ای بسیار مهم و اساسی است؛ چرا که پایه و اساس تشکیل حکومت اسلامی نیز به جهت احیاء و اجرای آن بوده است.
وی با بیان اینکه حداقل در سه ساحت می‌توان پژوهش را تصور کرد، گفت: ساحت اول پژوهش در راستای کشف کُبْرَیات و مسائل اساسی می‌باشد که ممکن است تاکنون کشف نشده باشد. ساحت دوم این است که در همان کُبْرَیات کشف‌شده، بازنگری انجام شود که آیا در آن خطایی رخ داده است یا خیر؟ آیا احتیاج به قیودی جهت اضافه کردن و یا کاستن وجود دارد یا ندارد؟ ساحت سوم پژوهش این است که در مقام تطبیق در مصادیق و موارد آن کُبْرَیات، پژوهش و دقت شود؛ چون در بسیاری از موارد، تطبیق آشکار و روشن نیست.
وی افزود: در ساحت سوم درست است که قانون (کبری) روشن باشد، اما در بسیاری از موارد، تطبیق آن بر مورد یا مصداق نیاز به دقت، پژوهش، استدلال و نظر دارد.
عضو فقیه شورای نگهبان گفت: بیشتر همّ و تلاش فقهای شورای نگهبان و همچنین مجمع مشورتی فقهی در ساحت سوم است؛ یعنی کُبْرَیاتی که فقهای عظام آنها را استنباط کرده‌اند، نظرات مقام معظم رهبری و امام رضوان‌الله تعالی علیه و فقهای مشهور که توسط این بزرگواران کشف شده است را أخذ می‌کنند، و در مقام تطبیق مصوبات مجلس محترم یا موارد دیگری که به حسب قانون به شورای نگهبان ارجاع می‌شود را با این کُبْرَیات تطبیق می‌دهند.
وی افزود: البته مواردی نیز پیش می‌آید که نیاز است در همان کُبْرَیات بررسی انجام شود؛ به عنوان مثال این مسأله مطرح بود که آیا در دادگاه‌ها قضات محترم می‌توانند نسبت به ادیان یا مذاهب دیگر حکم کنند؟ و قضات در این موارد چگونه باید برخورد کنند؟ این از نظر کُبْرَوی که چه وظیفه‌ای در این موارد وجود دارد، فتوای مسَلّم و روشنی وجود نداشت؛ لذا در مجمع مشورتی فقهی مدتی روی این مسأله کار شد و آیت‌الله مؤمن حفظه‌الله رساله‌ای در این باب تدوین کردند و به جلسات مجمع می‌آوردند که آن زمان حضرت آیت‌الله هاشمی شاهرودی شفاه‌الله‌تعالی نیز حضور داشت و بحث‌های بسیار مفیدی در مجمع مشورتی فقهی در این خصوص انجام شد. بنابراین بیشتر کار مجمع مشورتی فقهی تطبیق بر آن کبریات است و در خود کبریات بحث نمی‌شود، مگر در چنین مواردی که اشاره شد.
وی با بیان اینکه اکنون چهل سال از تشکیل حکومت اسلامی و الهی می‌گذرد، گفت: مقصد اصلی تشکیل این حکومت، اجرای احکام الهی است؛ اما در حال حاضر قوانین فراوانی که مربوط به زمان طاغوت است، وجود دارد که در آن زمان اهتمامی به تحفظ احکام الهی وجود نداشته و بسیاری از این قوانین که اکنون مجراست مشتمل بر احکام خلاف شرع می‌باشد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار با بیان اینکه دو یا سه سال پیش، مقام معظم رهبری از مجمع مشورتی فقهی خواستند تا آن قواعد و مصوبات مجلس قبل از انقلاب مورد بررسی قرار گیرد، گفت: بیش از ٢٠ قانون توسط مجمع مشورتی فقهی مورد بررسی قرار گرفته که الان نیز مشغول بررسی قانون مدنی هستیم و تاکنون دو سوم از این قانون مورد بررسی قرار گرفته است.
وی با اشاره به بررسی‌های انجام شده در مورد قانون مدنی، تصریح کرد: با توجه به اتقانی که در قانون مدنی وجود دارد و نویسندگان این قانون امثال آقای عصار، انسان‌های فرهیخته و نسبتاً ملایی بوده‌اند اما در عین حال به خاطر تفاوت فتواهایی که پیدا شده و یا ممکن است در اینگونه موارد هم توجه کافی نشده باشد، مواردی در همین قانون مدنی وجود دارد که خلاف شرع تشخیص داده شده است.
در انتهای مراسم نیز آیت‌الله جنتی دبیر شورای نگهبان، ضمن تسلیت وفات حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام، گفت: وحدت و حوزه و دانشگاه امری مهم است. قبل از پیروزی انقلاب جدایی بین حوزه و دانشگاه وجود داشت.
دبیر شورای نگهبان افزود: در آن مقطع حوزویان معتقد بودند دانشگاه وجهه و رنگ دینی ندارد و غرب‌زده است. دانشگاهیان نیز معتقد بودند حوزه به درد مردم نمی‌خورد و باید به سراغ فرهنگ، علوم و صنایع غربی رفت.
وی با اشاره به نقش تأثیرگذار آیت‌الله مطهری، آیت‌الله بهشتی و آیت‌الله مفتح در برقراری رابطه قوی و ایجاد وحدت میان حوزه و دانشگاه اظهار داشت: حوزه و دانشگاه باید همدیگر را به خوبی بشناسند و با همکاری هرچه تمام‌تر در جهت موفقیت‌های چشم‌گیرتری قدم بردارند.
آیت‌الله جنتی با بیان اینکه مجمع مشورتی فقهی و مجمع مشورتی حقوقی از نعمت‌های خداوند به شورای نگهبان است، افزود: مجمع مشورتی فقهی با ارشاد مقام معظم رهبری تأسیس شد و پایه‌گذار مجمع مشورتی حقوقی نیز آیت‌الله هاشمی شاهرودی است که برای شفای ایشان دعا می‌کنیم که خداوند سلامتی عاجل به ایشان عطا فرماید.
وی تصریح کرد: مجمع مشورتی حقوقی با عنوان مرکز تحقیقات فعالیت خود را آغاز کرد که بعداً به پژوهشکده شورای نگهبان تغییر یافت که این مجموعه برکات بسیاری داشته است و تقریباً به یک معنا تشکیلات اداری و تشکیلات گوناگون شورای نگهبان را احیاء کرده است.
دبیر شورای نگهبان به موضوع‌شناسی پژوهشکده شورای نگهبان اشاره کرد و گفت: این پژوهشکده در خصوص مصوبات مجلس، استفساریه‌ها، نامه‌های دیوان عدالت اداری به عنوان بازوی مشورتی، نظرات خود را به شورای نگهبان ارسال می‌کند.
وی افزود: پژوهشکده شورای نگهبان برای اظهارنظرات خود از دستگاه‌های مربوطه دعوت می‌کند و نظرات و دلایل آنها را راجع به مصوبه می‌گیرد و پس از بررسی و تحقیقات لازم، نتایج و نظرات خود را ارائه می‌نماید.
آیت‌الله جنتی با اشاره به پیشنه‌ی شورای نگهبان، گفت: این نهاد پس از انقلاب تأسیس شد که سابقه و پیشینه‌ای مانند سایر دستگاه‌ها مانند مجلس و دولت در ایران نداشته است؛ لذا این نهاد به مرور با توجه به ضرورت انتشار مشروح مذاکرات، اقدام به پیاده‌سازی و انتشار مشروح مذاکرات شورای نگهبان از ابتدای تأسیس کرده که قریب به یکصدوبیست هزار صفحه از این مشروح مذاکرات در دست تدوین و تنقیح است.
وی یکی دیگر از اقدامات پژوهشکده شورای نگهبان را تبیین جایگاه این نهاد معرفی کرد و گفت: هرچند اعضاء و سخنگوی شورای نگهبان مصاحبه‌هایی دارند و در تبیین جایگاه شورا ایفای نقش می‌کنند اما پژوهشکده به طور کامل در همه زمینه‌ها شورای نگهبان را معرفی و تحقیقات علمی را به دانشگاهیان و حوزویان عرضه می‌کند.
آیت‌الله جنتی با بیان اینکه کاندیداهای نمایندگی مجلس باید به مسائل علمی و تحقیقاتی آشنا باشند، گفت: متأسفانه برخی به ابتدائی‌ترین مسائل مربوط به مجلس آشنایی ندارند و چه بسا برخی اصلاً یک بار متن قانون اساسی را نخوانده باشند.
دبیر شورای نگهبان در ادامه گفت: آیا این نماینده که درباره مسائل پیچیده اقتصادی که می‌خواهد رأی بدهد، اطلاعات دارد؟ درباره مشکلات جامعه از جمله گرانی‌ها و تورم که مجلس می‌تواند برای حل آن سهم و نقش داشته باشد، آگاهی دارد؟
وی افزود: مجلس باید بررسی و پژوهش کند که چه چیز و چه کسانی مسبب مشکلات اقتصادی هست، حال بعد از بوجود آمدن این مشکلات راه حل برون رفت از آن چیست؟
آیت‌الله جنتی با تأکید بر لزوم آگاهی نامزدهای نمایندگی مجلس به قانون اساسی و مسائل مختلف مجلس و وظایف خود و آشنایی با کمیسیون‌های مختلف، پیشنهاد داد تا نامزدهای نمایندگی مجلس قبل از ورود به مجلس دوره‌های آموزشی را بگذرانند.
وی گفت: این طرح به نظر مناسب است تا مجلس بعد از مطالعه آن، درباره آن طرح بدهد که در این صورت آینده مجلس بهتر خواهد شد.
دبیر شورای نگهبان با اشاره به اینکه الان مجلس در آستانه بررسی بودجه کشور است، افزود: نمایندگان چقدر به مسائل بودجه که رگ حیاتی مملکت است آشنایی دارند، یعنی کجا و چقدر باید هزینه شود و نظارت کند تا دولت بودجه را در جای مناسب هزینه و از مصارف غیر ضروری جلوگیری نماید.
دبیر شورای نگهبان در پایان از مشکلات کنونی کشور به عدم کادرسازی در دستگاه‌های گوناگون اشاره کرد و با قدردانی از تلاش‌های پژوهشکده شورای نگهبان که بسیار موفق بوده است، گفت: جوانان متعهد این پژوهشکده، انقلابی و متدین هستند که بی‌طمع مشغول فعالیت علمی هستند.
در انتهای این مراسم از «سامانه اینترنتی مشروح مذاکرات شورای نگهبان» رونمایی شد. در ادامه نیز از کتاب "شورای نگهبان؛ نظارت بر انتخابات" که بحث و بررسی پیرامون وظیفه شورای نگهبان در نظارت بر انتخابات و پاسخ به شبهات در این خصوص پرداخته است رونمایی شد. دو کتاب دیگر تحت عنوان "نظرات شرعی شورای نگهبان" و نیز "شرح قانون اساسی" (در ۵ جلد) دیگر آثار پژوهشکده بودند که توسط دبیر محترم شورای نگهبان از آنها رونمایی شد.
لازم به ذکر است در حاشیه این همایش، نمایشگاه فعالیت‌ها و دستاوردهای پژوهشکده شورای نگهبان به منظور معرفی عملکرد و آثار پژوهشکده برپا شد.
ارسال نظرات