آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی؛ بررسی مفهوم «حفظ نظام»

نظم و امنیت بستر تحقق خواسته‏‌های متفاوت انسان‏ در دنیاست و اگر بی‏‌نظمی و ناامنی بر جامعه حاکم شود، تلاش مادی‏گرایان و اهل ایمان هر دو بی‏‌ثمر خواهد بود. ازاین‏‌رو حفظ نظم و امنیت در جامعه مورد توافق نوع بشریت است و ادعای عده‏‌ی قلیلی که خلاف این سخن را در جامعه ترجیح می‏‌دهند، مغالطه‏‌ای بیش نیست. دین مبین اسلام نیز به‏‌منظور جریان یافتن در متن اجتماع به این بستر حیاتی نیاز دارد، البته عمل به فرمان‏‌های اسلامی نیز خود عامل پدیدارکننده و مثبت نظم و امنیت خواهد بود.
احکام اسلامی بدون وجود دستگاه مجریه و در رأس آن حاکم جامعه‏‌ی اسلامی امکان اجرا نمی‏‌یابد؛ بنابراین مسئله‏‌ی حفظ حکومت اسلامی اصلی‏‌ترین ناظم زندگی مسلمین خواهد بود و حفظ نظامات گوناگون در جامعه‌‏‏ی مسلمین منوط به حفظ بزرگ‏ترین نظام جامعه یعنی نظام سیاسی خواهد بود. این ارتباط تنگاتنگ بین حفظ نظام سیاسی و حفظ سایر نظامات زندگی مسلمین اگرچه در عرصه‏‌ی عمل به‏‌دلیل دور بودن ائمه‏‌ی حق از حکومت مدت‏های طولانی مغفول مانده بود، پس از تشکیل جمهوری اسلامی ایران در سخنان بنیانگذار انقلاب اسلامی نمود فراوان یافت و به ادبیات رایج تبدیل شد و حفظ نظام اسلامی به‏‌عنوان یکی از واجبات مؤکد معرفی شد. البته مفهوم حفظ نظام در طول تاریخ اسلام مطرح بوده و سکوت امیرالمؤمنین (ع)، صلح امام حسن (ع) و حتی فتاوای علمای اهل سنت بر عدم جواز مقابله با حکام در همین زمینه ارزیابی می‏شود. اهمیت بررسی این مفهوم در این است که اجرای این قاعده در گستره‏‌ی وسیع نظام می‏تواند تأثیرات فراوانی در زمینه‏‌ی حقوق عمومی داشته باشد و زندگی مردم را تحت تأثیر قرار دهد.